سنجش کیفیت مجتمع های مسکونی از منظر پایداری فرهنگی در معماری؛ مطالعه موردی: مجتمع مسکونی آسمان و ستارخان در تبریز

پایداری فرهنگی بر ارتقاء کیفیت زندگی، حفظ و انتقال ارزش های ماندگار استوار است. پایداری فرهنگی نیازمند شناسایی ارزش های فرهنگی یک سرزمین و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از فرهنگ های جهانی ست تا ضمن حفاظت از هویت فرهنگی خود، با شرایط و نیازهای زمان هماهنگ شده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. مسکن امروزی با ظهور فرهنگ های جهانی و نادیده گرفتن ارزش های بومی، هویت فرهنگی خود را از دست داده و با نادیده گرفتن مفهوم پایداری فرهنگی، فاقد کیفیت موردنیاز مسکن جدید بوده است. این پژوهش تلاش نموده تصویری از وضعیت کیفی مجتمع های مسکونی تبریز به دست آورده و پایداری فرهنگی فضاهای سکونتی را با مدنظر قراردادن نیازهای نسل معاصر در بستر فرهنگی خود ارتقاء دهد.پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و راهبرد آن در بخش نظری، توصیفی_تحلیلی و در بخش میدانی، موردکاوی است. در بخش نظری، پس از رسیدن به ابعاد پایداری فرهنگی شامل هویت فرهنگی و توسعه فرهنگی، با تاثیرگذاری مولفه های توسعه_ شامل تبادل، تکامل و تغییر_ بر ارزش های فرهنگی در معماری، شاخص های پایداری فرهنگی در معماری تبیین شد. در بخش میدانی، ارزیابی مجتمع های مسکونی آسمان و ستارخان، در سه مقیاس محیط، ساختمان و واحد مسکونی، به روش مشاهده و پرسشنامه انجام گرفت. مقادیر متغیر داده های کمی حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از آزمون Chi-Square و Fisher''s Exact تجزیه وتحلیل شد. جهت تعیین وضعیت پایداری فرهنگی در دو مجتمع مسکونی، تحلیل داده های حاصل از مشاهده و پرسشنامه، به روش مقایسه میانگین داده ها با اعمال ضریب و تفسیر آن ها به روش پرسکات الن انجام گرفت. یافته های حاصل از مقایسه مولفه های پایداری فرهنگی بین دو مجتمع مسکونی نشان می دهد، مجتمع آسمان در تمامی مولفه ها به غیر از مولفه تبادل مردم واری، نسبت به مجتمع ستارخان، از امتیاز برابر یا بالاتری برخوردار است. در بعد توسعه فرهنگی، تبادل ارزش های فرهنگی در مجتمع های مسکونی، بیشتر از تکامل یا تغییر آن ها موردتوجه قرار گرفته است. در بعد هویت فرهنگی، مولفه های امنیت وآسایش، عدالت ومساوات، طهارت وصداقت و وحدت ونظم، پایداری بالقوه(خوب) و سایر مولفه ها، پایداری متوسطی دارند که راهکارهایی جهت بهبود پایداری این مولفه ها در مجتمع های مسکونی پیشنهاد شد.