بررسی و تحلیل نقش خوانین و کدخدایان محلی در تاسیس و گسترش مدارس نوین چهارمحال و بختیاری

تا اواسط دوران قاجار نظام آموزشی بیشتر با رویکرد سنتی منطبق بود و پس از آن با تاسیس دارالفنون، تشکیل انجمن معارف و توجه روشنفکران به مسیله آموزش و پرورش گام ‏های بنیادین در این زمینه برداشته شد. با برقراری آموزش نوین در جامعه ایران، در زمینه تعلیم و تربیت تحول اساسی رخ داد و طی آن مدارس به سبک جدید در مناطق گوناگون احداث شد. در منطقه چهارمحال و بختیاری به علت بافت غالب عشایری و روستایی، پیاده‏سازی آموزش نوین توسط حکومت با چالش جدی مواجه بود. بر این اساس خوانین و کدخدایان محلی به عنوان کنشگران و اثرگذاران در سطح جامعه بختیاری با تکیه بر جایگاه اجتماعی سیاسی خود در عرصه آموزش ورود موثری داشتند. این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد، تاریخ شفاهی و مطالعات کتابخانه ‏ای به این پرسش خواهد پرداخت که خوانین و کدخدایان محلی در تاسیس مدارس نوین در منطقه چهارمحال و بختیاری چه نقشی داشتند و در این مسیر با چه چالش ‏هایی مواجه شدند. دستاوردهای حاصل از پژوهش نشان می ‏دهد که خوانین بختیاری تحت تاثیر جامعه ضمن آن که فرزندان خود را به تحصیل عالیه سوق می ‏دادند، در جهت افزایش سطح سواد به تاسیس مدارس حتی با هزینه شخصی مبادرت ورزیدند. کدخدایان محلی نیز که واسطه حکومت و مردم بودند نیز در زمینه احداث، بازسازی و تامین هزینه ‏های مدارس نقش تاثیرگذاری داشتند و موجبات رشد و گسترش آموزش عالی را فراهم کردند.