مقایسه کیفیت زندگی در بیماران تالاسمی ماژور با و بدون تزریق خون بیمارستان بوعلی سینا ساری سال 1402

تالاسمی، اختلالی رایج در ایران و جهان است. پیشرفت های صورت گرفته در زمینه تشخیص و درمان بیماری تالاسمی موجب شد افراد مبتلا به این بیماری بتوانند برای مدت طولانی تری زندگی کنند. در این بیماران تزریق های مکرر خون با عوارض جسمی متعددی همراه است که می توانند سبب اختلالاتی چون افسردگی، اضطراب، استرس شود که این مشکلات با کاهش کیفیت زندگی همراه هستند. لذا این مطالعه با هدف مقایسه کیفیت زندگی در بیماران بتا تالاسمی ماژور با و بدون تزریق خون انجام پذیرفت.

در این مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی، که با کد اخلاق IR.MAZUMS.REC.1402.18665 دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد، 170 بیمار تالاسمی ماژور 18تا60 سال مراجعه کننده به مرکز تالاسمی بیمارستان بوعلی سینا ساری در تابستان 1402 مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به معیار ورود سطح تحصیلات و محدوده سنی جامعه مورد مطالعه 116 بیمار از 170بیمار تالاسمی ماژور مطالعه شدند. با توجه به این که به لحاظ آماری تعداد بیماران تالاسمی ماژور با و بدون تزریق خون مراجعه کننده به مرکز تالاسمی بیمارستان بوعلی سینا ساری تقریبا برابر هستند. از 116 بیمار با معیار ورود، 58 بیمار تحت درمان با تزریق خون دوره ای و 58 بیمار تحت کنترل بدون نیاز به تزریق خون مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران تالاسمی تحت درمان با ترانسفوزیون خون، هر 30-15 روز جهت تزریق و بیمارانی که نیاز به تزریق خون ندارند، هر 1تا 3 ماه برای کنترل به مرکز تالاسمی مراجعه می کردند. جهت بررسی کیفیت زندگی از پرسشنامه استاندارد 36 SF استفاده شد. پایایی و روایی پرسشنامه به زبان فارسی با ضریب آلفای کرونباخ 0/77 تا 0/09 و vitality scale 0/56 گزارش شد. جهت تجزیه و تحلیل متغیرها از شاخص های فراوانی، درصد و آزمون t مستقل و آزمون مربعات (کای اسکویر) استفاده شد.

از میان بیماران تالاسمی ماژور مطالعه شده، 52 (44/8 درصد) نفر مرد و 64 (55/1 درصد) نفر زن بودند. میانگین سن در گروه با و بدون تزریق خون به ترتیب 8/35±34/75 و 39/33±8/18 سال بود. میانگین سن بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشت (0/128=P). وضعیت تاهل، شغل و میزان تحصیلات بین بیماران با و بدون تزریق تالاسمی ماژور بررسی شده تفاوت معنی داری نداشت. از میان عوارض بالینی بررسی شده، دیابت با تفاوت معنی داری در گروه با تزریق خون بیش تر بود (0/001=P). از میانگین ضرایب شاخص های هشت گانه آزمون 36 SF، زیر مقیاس سلامت عمومی (GH) در بیماران با تزریق خون با میانگین و انحراف معیار 20/19±55/79 نسبت به گروه بدون تزریق 21/59±44/05 به طور معنی داری بهتر بود (0/002=P).

پیشنهاد می گردد در بیماران تالاسمی خصوصا تالاسمی ماژور با یا بدون تزریق خون، همانند سایر اقدامات کنترل دوره ای و درمانی پزشکی، ارزیابی سلامت عمومی و کیفیت زندگی در فواصل منظم انجام شود تا جهت بهبود کیفیت زندگی این بیماران، مداخلات روانشناسی یا روانپزشکی به موقع در زمان مورد نیاز انجام شود.