تبیین چالش ها و راهکارهای توسعه دانش پژوهی آموزشی در اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران: مطالعه کیفی

دانش پژوهی آموزشی هر نوع فعالیت و نوآوری برجسته علمی در حیطه های کشف، آموزش، کاربرد نتایج پژوهش های اصیل و یکپارچه سازی اطلاعات به دست آمده از اجزای مختلف یک رشته یا رشته های مختلف علمی است. شناسایی راهکارهای توسعه دانش پژوهی آموزشی در اعضای هیات علمی دانشگاه ها می تواند فراهم کننده زمینه مناسب جهت تعالی و بالندگی دانشگاه های پزشکی باشد. با عنایت به این که در جستجوی صورت گرفته در منابع، شواهدی دال بر رصد ارایه راهکارها و چالش های توسعه دانش پژوهی آموزشی نیافتیم، این مطالعه با هدف بررسی و واکاوی چالش ها و راهکارهای توسعه دانش پژوهی آموزشی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام پذیرفت.

پژوهش حاضر یک پژوهش کیفی و از نوع تحلیل محتوایی بود. نمونه های این مطالعه به صورت هدفمند انتخاب شدند. نمونه ها، اعضای هیات علمی صاحبان فرایندهای نوآورانه آموزشی و اعضای هیات علمی که در کارگاه های آموزشی دانش پژوهی و تدوین فرایندهای نوآورانه آموزشی شرکت ولی فرایندی تدوین نکردند را شامل می شد. جمع آوری اطلاعات تا زمانی که داده های جمع آوری شده، تکرار داده های قبلی باشد و اطلاعات جدیدی یافت نشود و اشباع داده ها صورت گیرد، ادامه یافت. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه های گروهی نیمه ساختار یافته با شیوه بحث گروهی متمرکز، استفاده شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا قراردادی استفاده گردید.

پس از ادغام کدهای مستخرج از دو جلسه بحث گروهی متمرکز و بازبینی های مکرر در نهایت، 75 کد شناسایی شد. سپس این کدها در 14 مقوله طبقه بندی شدند که شامل رهبری و مدیریت آموزشی، سیاستگذاری نامناسب، توانمندسازی، منابع مالی، حمایت مادی و معنوی، منابع اطلاعاتی، محیط آموزشی حامی، کار گروهی و تیمی، انتشار نتایج، ایجاد فرهنگ نوآوری، شناسایی نیازهای آموزشی، مدیریت تغییر، منتورینگ و همگرایی بین رشته ای می باشد. در نهایت 6 مقوله اول ذیل درون مایه چالش ها و 8 مقوله دیگر ذیل درون مایه راهکارها قرار گرفتند.

نتایج این مطالعه نشان داد که از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه، مهم ترین چالش های توسعه دانش پژوهی آموزشی، دشواری تدوین فرایندهای آموزشی، بالا بودن امتیاز فعالیت های پژوهشی نسبت به فعالیت های دانش پژوهی، بیگانه بودن اعضای هیات علمی نسبت به دانش پژوهی و فرایندهای آموزشی بود. هم چنین مهم ترین راهکارهای توسعه دانش پژوهی شامل ارتقای همکاری های بین حرفه ای برای تدوین فرایندهای آموزشی، استفاده از مدیریت تغییر برای توسعه فعالیت های دانش پژوهی، توسعه فعالیت های گروهی جهت فعالیت های دانش پژوهی در گروه های آموزشی بوده است.