ارزیابی میزان آلودگی و خطر سرطان زایی ناشی از فلزات سنگین در خاک کشاورزی، گندم و آرد در شهرستان بیجار

هدف از این مطالعه، بررسی میزان آلودگی و غلظت فلزات سنگین شاخص در خاک کشاورزی، گندم و آرد و ارزیابی خطر سرطانزایی ناشی از آن در ساکنین شهرستان بیجار در سال 1400 بود.

برای تعیین محتوای کل فلزات سنگین، نمونه خاک خشک پس از هضم اسیدی، به حالت پودر تبدیل و طبق مراحل هضم اسیدی جهت قرایت در دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی آماده شدند. عصاره گیری از نمونه ها به روش هضم اسیدی انجام شد. در نمونه های آرد نیز، هضم اسیدی بصورت مستقیم انجام گرفت. برای مطالعات ارزیابی خطرات غیر سرطانزایی، دو مسیر، مصرف مستقیم (بلع) و جذب پوستی فلزات سنگین مورد ملاحظه قرار گرفت. در محاسبه خطر سرطانزایی و غیر سرطانزایی، تمام فلزات سنگین شامل کادمیوم، سرب، روی و آرسنیک لحاظ شدند.

غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه در چهار منطقه در نمونه های خاک، گندم و آرد نزدیک به هم بود و تفاوت قابل توجهی وجود نداشت. نتایج مربوط به ارزیابی خطر نشان داد که نمونه های خاک هر چهار منطقه مورد مطالعه از نظر خطر سرطان زایی ناشی از فلز آرسنیک در class III (ریسک متوسط) قرار داشتند. همچنین نمونه های خاک هر چهار منطقه ریسک پایین سرطانی مربوط به فلز کادمیم را نشان دادند. بقیه نمونه ها همگی خطر کمتر از 6-10 را نشان دادند. در هیچ یک از نمونه های آرد، گندم و خاک هر 4 منطقه مورد مطالعه ریسک بالاتر از 4-10 وجود نداشت.

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که ریسک بالایی برای خطر غیرسرطانی مربوط به فلز روی، سرب، آرسنیک، کادمیم بر اساس نمونه های بررسی شده وجود نداشت اما غلظت برخی از این فلزات مانند آرسنیک برای جمعیت های حساس تر مانند کودکان نزدیک به میزان خطر است و باید اقدامات لازم جهت ارزیابی و کاهش این فلزات سنگین انجام گردد.