مقایسه اثربخشی برنامه فعالیت های تصویری و روایت های اجتماعی بر تعامل اجتماعی کودکان با طیف اتیسم

نقص در تعامل اجتماعی، یکی از ویژگی های بارز در اختلال طیف اتیسم است. هدف، مقایسه اثربخشی برنامه فعالیت های تصویری و روایت های اجتماعی در تعامل اجتماعی کودکان دچار طیف اتیسم بود.

در یک مطالعه شبه آزمایشی و تک آزمودنی با طرح ABAB، از جامعه کودکان 7 تا 12 ساله دارای اختلال طیف اتیسم مراکز بهزیستی شهر مشهد، هشت پسر به شیوه در دسترس انتخاب شدند. کودکان به طور تصادفی در دو گروه متشکل از برنامه فعالیت های تصویری و روایت های اجتماعی، قرار گرفتند. به منظور تعیین محتوای مداخله هر گروه، رفتارهای آماج از طریق مصاحبه با خانواده، مربی و مشاهده رفتار کودک، شناسایی شد. هر گروه در 20 جلسه مداخله (پنج بار در هفته؛ هر جلسه 30 دقیقه) شرکت کردند. اطلاعات با استفاده از مشاهده منظم و پرسشنامه نیمرخ تعامل اجتماعی اتیسم جمع آوری و داده ها با استفاده از نمودار خط پایه، اندازه اثر و درصد بهبودی تحلیل شد.

یافته ها نشان داد که به ترتیب15/34%  و 45//10% درصد از تعامل اجتماعی کودکان دچار طیف اتیسم ناشی از دریافت به ترتیب، برنامه فعالیت های تصویری و روایت های اجتماعی بود. افزون بر آن، برنامه فعالیت های تصویری و روایت های اجتماعی به ترتیب موجب بهبود 16/09% و 9/24% در تقابل اجتماعی، 11/27% و 7/93% در مشارکت اجتماعی، 38/70%  و 16/34% در رفتارهای زیان بخش اجتماعی شده است. مشاهده منظم نشان داد که برنامه فعالیت های تصویری به ترتیب، موجب افزایش تقابل اجتماعی و مشارکت اجتماعی در چهار کودک و کاهش رفتارهای زیان بخش اجتماعی در یک کودک می شود. اگرچه، روایت های اجتماعی منجر به بهبود تقابل اجتماعی در چهار کودک، مشارکت اجتماعی در دو کودک و رفتارهای زیان بخش اجتماعی در سه کودک می شود.

از آنجایی که هر دو مداخله (عالیت های تصویری و روایت های اجتماعی) بر بهبود تعامل اجتماعی، اثربخش بوده است، به نظر می رسد فراهم کردن مداخله های مشابه برای کودکان دچار طیف اتیسم، موجب بهبود تعامل از آنجایی که هر دو مداخله (برنامه فعالیت های تصویری و روایت های اجتماعی) بر بهبود تعامل اجتماعی، اثربخش بود، به نظر می رسد فراهم کردن مداخله های مشابه برای کودکان دچار طیف اتیسم، تعامل اجتماعی را بهبود می بخشد و از نقایص رفتاری پیشگیری می کند.