میزان مصرف الکل و ارزیابی خطر کمی آن از طریق اپیدمیولوژی بر پایه فاضلاب: مطالعه موردی شهرکرمانشاه

پایش مصرف الکل در جامعه برای برنامه ریزی بهداشت عمومی و ارزیابی کارایی راهبردهای مداخلاتی اهمیت بالایی دارد. هدف از این مطالعه، استفاده از روش اپیدمیولوژی بر پایه فاضلاب برای تخمین مصرف الکل در جمعیت تحت پوشش تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه و همچنین ارزیابی میزان ریسک بهداشتی آن با روش حاشیه مواجهه (Margin of Exposure, MOE) می باشد.

نمونه های مرکب روزانه (5 ساعتی) از ورودی تصفیه خانه فاضلاب کرمانشاه در سال 1400 برای یک دوره زمانی 30 روزه جمع آوری شدند. برای سنجش میزان الکل نمونه ها از متابولیت اتیل سولفات استفاده شد که بعد از مصرف الکل توسط انسان در ادرار دفع می شود و وارد شبکه جمع آوری فاضلاب می گردد. نمونه ها بعد از سانتریفیوژ و فیلتراسیون مستقیما به دستگاه liquid chromatography with tandem mass spectrometry LC-MS/MS برای آنالیز تزریق گردید. بعد از محاسبه سرانه مصرف الکل با روش محاسبه معکوس از نتایج آن برای ارزیابی ریسک بهداشتی با روش MOE استفاده شد.

 میانگین سرانه میزان مصرف الکل در طول دوره نمونه برداری جامعه تحت مطالعه برابر0/332 میلی لیتر به ازای هر نفر با سن برابر و بالای 15 سال (فرد بالغ) در روز بود که در طول یکسال برابر 0/121 لیتر الکل خالص به ازای هر نفر خواهد شد. بین میزان مصرف الکل در روزهای آخر هفته با روزهای کاری هفته و همچنین روزهای نمونه گیری واقع در رمضان و روزهای عادی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در 90 درصد نمونه های برداشت شده، ریسک ناشی از مصرف الکل بالاتر از 100= MOE بوده (محدوده حفاظتی) و تنها در 3 نمونه مقدار MOE در محدوده "خطر" قرار گرفت.

روش اپیدمیولوژی بر پایه فاضلاب می تواند اطلاعات زمانی و موقتی مناسبی در ارتباط با مصرف الکل و خطر مرتبط با آن از لحاظ مواجهه در سطح جامعه فراهم کند. میزان مصرف الکل در جامعه مورد مطالعه نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی بسیار کمتر بود.