کاربست دستاوردهای جدید علمی در نقد حدیث

نقد متنی یا محتوایی حدیث یکی از زیرشاخه های دانش حدیث شناسی است که در تشخیص احادیث صحیح از سقیم نقش اساسی دارد. ریشه شکل گیری چنین دانشی هرچند به دوران پیامبر (ص) و عصر ایمه (ع) بازمی گردد، اما رفته رفته در امتداد قرون و اعصار به رشد و تکامل کنونی دست یافته است. حدیث شناسان و حدیث پژوهان دوره های مختلف برای نقد و ارزیابی محتوایی احادیث، تلاش کرده اند معیارهایی عدیده ای را شناسایی و معرفی کنند که بتوان در پرتو آن احادیث صحیح را از ناصحیح تشخیص داد. طی یکی دو سده ای اخیر درکنار معیارهای سنتی، معیار دیگری که ناظر به تحولات جدید علمی در جهان معاصر هست نیز مطرح شده است: «عدم مخالفت حدیث با یافته های قطعی علوم» که از آن بانام «کاربست دستاوردهای علوم جدید در نقد محتوایی احادیث» یاد می شود. در این معیار ادعا بر این است که اگر ثابت شود گزاره علمی از زبان معصوم صادر شده است برمبنای اتصال وجودی و علمی شان با سرچشمه دانش و اندیشه می توان گفت آن گزاره منطبق با واقعیت های علمی و جهان هستی نیز است و اگر حدیث و بیانی منتسب به معصومین با واقعیت های ثابت شده ای علمی ناسازگار باشد می توان ادعا کرد چنان بیانی با همان کیفیت نمی توانسته است از معصوم صادر شود. ازاین رو هرآنچه به وسیله روش های موجه و قابل قبول علمی به دست می آید، می تواند معیار نقد احادیث علمی باشد.