ارزیابی کارایی معابر جهت تعیین بهینه ترین مسیر خروج از بافت در زمان بروز زلزله (مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر زاهدان)

زلزله یکی از بلایای طبیعی است که در طول تاریخ خسارات بسیاری را به ساکنین کره خاکی وارد نموده است، این موضوع باعث شده تا بشر همواره به دنبال کاهش اثرات این تکان ناگهانی طبیعت باشد. شهر زاهدان با قرارگیری در فاصله کم تر از 10 کیلومتری گسل زاهدان تحت تاثیر این خطر احتمالی می باشد. این شهر دارای 5 منطقه شهری است که هر یک ساختار خاص خود را دارند؛ جمعیت ششصد هزار نفری، حاشیه نشینی و حضور بافت های فرسوده و مصالح نامناسب می تواند در کنار عواملی مانند تمرکز خدمات و کاربری های جاذب جمعیت به شدت خطرآفرین باشد. در این راستا در این پژوهش سعی شده به بررسی کارایی معابر بافت مرکزی شهر زاهدان در زمان بحران زلزله پرداخته شود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش-های «کاربردی» و روش انجام آن «توصیفی- تحلیلی» می باشد. داده های مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی، بررسی های نقشه ای و استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصین حوزه مدیریت بحران و مدیریت شهری گردآوری شده است. برای تحلیل اطلاعات و تعیین بهترین مسیر خروج اضطراری از روش های AHP و ANP با به کارگیری نرم افزارهای Expert Choice و Super Decision استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که معابر محدوده مورد مطالعه به رغم عرض مناسب، کارایی لازم را در زمان بحران زلزله نخواهند داشت. با این وجود از طریق روش های سلسله مراتبی بهترین معابر شهری در محدوده مشخص شد که در بین معابر شمالی- جنوبی محور امیرالمومنین و از میان محورهای شرقی- غربی محور امام خمینی بهترین کارایی را دارند.