طراحی آزمون درک دستور زبان ترکی آذربایجانی در کودکان 4-6 ساله و بررسی روایی مقدماتی

هدف :

دستور زبان، عنصر کلیدی دانش زبانی و عامل پیش بینی کننده یادگیری و موفقیت تحصیلی است. تشخیص زودهنگام اختلالات دستور زبان قبل از ورود به مدرسه بسیار مهم است. تا کنون هیچ ابزاری برای ارزیابی درک دستور زبان ترکی آذربایجانی در دنیا طراحی نشده است. پژوهش حاضر با هدف گزارش مراحل مربوط به طراحی آزمون درک دستور زبان ترکی آذربایجانی در کودکان 4-6ساله به همراه بررسی روایی محتوایی و صوری انجام شد.

روش بررسی:

 این پژوهش به روش ترکیبی اکتشافی (کیفی کمی) و در دو بخش انجام گرفت. پس از بررسی پایگاه های اطلاعاتی مختلف و مرور منابع موجود،42  ساخت دستوری زبان ترکی آذربایجانی استخراج شد که از این تعداد، 8 ساخت پس از بررسی اولیه توسط متخصصین حذف شدند. سپس در گام بعدی و برای طراحی مجموعه گویه ای، 204 گویه برای 34 ساخت دستوری باقیمانده طراحی شدند. در مرحله چهارم و پس از آماده سازی گویه ها برای نسخه اولیه آزمون، روایی محتوایی محاسبه شد. جهت تعیین روایی محتوایی، از افراد متخصص در زمینه دستور زبان ترکی آذربایجانی و آشنا با طراحی آزمون دعوت شد تا به بررسی و تکمیل فرم روایی محتوایی و تبادل نظر بپردازند. در ابتدا جهت محاسبه نسبت روایی محتوایی، 11 نفر از متخصصین، ساخت ها و گویه ها را ارزیابی کرده و نظرات خود را در این مورد بیان کردند. سپس طراحی تصویر براساس ملاک های مهم تیم پژوهشی انجام شد. درنهایت، برای محاسبه شاخص روایی محتوایی، از 11 متخصص دیگر خواسته شد تا ارتباط جمله هدف را با تصویر مربوطه بررسی کنند. سپس طبق نظر اعضای تیم پژوهشی و متخصصین، 2 گویه مناسب تر از بین 4 گویه برای هر ساخت دستوری انتخاب شد و در نسخه اجرایی برای مطالعه پایلوت قرار گرفت. در مرحله پنجم، نسخه اولیه آزمون بر روی 30 کودک 4-6ساله با رشد طبیعی و دارای معیارهای ورود به پژوهش اجرا شد و درنهایت، روایی صوری آزمون به صورت کیفی محاسبه شد.

یافته ها :

پس از مرور متون و مطالعات مرتبط و تجزیه وتحلیل یافته ها و مفاهیم و با محاسبه نسبت روایی محتوایی، 2 ساخت دستوری حذف شد و 32 ساخت دستوری با 128 گویه که دارای مقادیر نسبت روایی محتوایی بزرگتر یا مساوی 0/59 بودند، باقی ماندند. پس از ،طراحی تصویر و محاسبه شاخص روایی محتوایی، درصورتی که شاخص گویه ای، بزرگ تر یا مساوی 0/79 بود، به عنوان روایی محتوایی مناسب در نظر گرفته می شد. نسخه اولیه آزمون جهت اجرا شامل 32 ساخت دستوری و 64 گویه بود. در مرحله اجرایی آزمون، هیچ کدام از گویه ها خطادار نبودند و فقط 10 گویه مورد بازبینی قرار گرفت و اصلاح شد. نسبت روایی محتوایی 0/91 و شاخص روایی محتوایی آزمون 0/87 محاسبه شد که در محدوده مناسب قرار گرفتند.

نتیجه گیری ک

آزمون درک دستور زبان ترکی آذربایجانی دارای روایی محتوایی و صوری مناسب است و می تواند پس از انجام همه مراحل روایی و پایایی برای ارزیابی درک دستور زبان ترکی آذربایجانی در کودکان 4-6ساله مورداستفاده قرار گیرد.