مصرف عصاره هیدروالکلی یونجه زرد (.Melilotus officinalis L) بر بهبودبخشی افسردگی ناشی از استرس مزمن بی حرکتی در موش بزرگ آزمایشگاهی نر بالغ

استرس، دستگاه های بدن را تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز اختلالات متعددی ازجمله افسردگی می شود. برای مقابله با استرس و افسردگی ناشی از آن، استفاده از گیاهان دارویی که نسبت به داروهای شیمیایی عوارض جانبی کمتری دارند مورد توجه محققان قرار گرفته است. گیاه یونجه زرد (.Melilotus officinalis L) دارای ترکیباتی مانند کومارین، فلاونوییدها، تری ترپن، ساپونین و روغن های فرار با اثرهای ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی می باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر عصاره هیدروالکلی گیاه یونجه زرد بر افسردگی ناشی از استرس مزمن بی حرکتی در موش بزرگ آزمایشگاهی نر بالغ، طراحی و اجرا شد.

در این مطالعه تجربی از 48 سر موش بزرگ آزمایشگاهی نر نژاد ویستار در محدوده وزنی 300-250 گرم استفاده گردید که به صورت تصادفی در 6 گروه 8 تایی (8=n) شامل: کنترل (دست نخورده)، شاهد (تحت استرس مزمن بی حرکتی و دریافت کننده نرمال سالین)، گروه های تجربی (تحت استرس مزمن بی حرکتی و دریافت دوزهای 25، 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره یونجه زرد) و گروه کنترل مثبت (تحت استرس مزمن بی حرکتی و دریافت کننده فلوکستین) تقسیم بندی شدند. برای ایجاد مدل حیوانی استرس مزمن بی حرکتی، حیوانات روزانه در دستگاه محدودکننده به مدت 2 ساعت، برای 3 هفته قرار گرفتند. تزریقات به صورت درون صفاقی (IP) 30 دقیقه قبل از القای استرس انجام شد. افسردگی با آزمون شنای اجباری و میزان فعالیت حرکتی توسط آزمون های میدان باز ارزیابی گردید و بعد با بیهوشی عمیق در حیوانات، خون گیری از قلب انجام و با جداسازی سرم، میزان کورتیکوسترون خون با استفاده از کیت های اختصاصی و به روش الایزا در گروه های مختلف اندازه گیری شد.

نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد در گروه شاهد، مدت زمان عدم تحرک در آزمون شنای اجباری در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی دار داشته است (0.001<p). در گروه های تجربی، دوز بالا از عصاره یونجه زرد نیز سبب افزایش معنی دار در مدت زمان عدم تحرک در آزمون شنای اجباری گردید (0.01<p). اما دوزهای پایین تر عصاره سبب کاهش معنی دار در مدت زمان عدم تحرک نسبت به گروه شاهد شدند (0.001<p)(0.01<p). گروه دریافت کننده فلوکستین نیز کاهش معنی دار را در مدت زمان عدم تحرک نسبت به گروه شاهد نشان داد (0.01<p). دوزهای پایین تر از عصاره یونجه زرد سبب افزایش معنی دار در میزان کورتیکوسترون خون نسبت به گروه شاهد شدند (0.001<p). تجویز فلوکستین نیز سبب افزایش معنی دار در میزان کورتیکوسترون خون نسبت به گروه شاهد شد (0.001<p). در آزمون میدان باز، تعداد دفعات عبور از خطوط در گروه شاهد نسبت به گروه کنترل افزایش معنی دار را نشان داد (0.01<p). در گروه های تجربی، دوز بالا از عصاره یونجه زرد سبب کاهش معنی دار در تعداد دفعات عبور موش ها از خطوط نسبت به گروه شاهد شد (0.01<p).

مطالعات فیتوشیمیایی، برخی از مواد فعال مانند کویرستین و اسیدهای فنلی را در یونجه زرد نشان داده اند که با مهار مونوآمین اکسیداز و افزایش دوپامین و سروتونین، فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدافسردگی دارند. بنابراین یونجه زرد بدلیل داشتن مولکول های زیستی فعال، می تواند نقش مهمی در پیشگیری از افسردگی داشته باشد و نتایج حاصل از این تحقیق نیز نشان داده است که عصاره یونجه زرد، به ویژه در دوزهای پایین تر، اثرهای ضد افسردگی بهتری را در موش بزرگ آزمایشگاهی تحت استرس مزمن دارد.