بررسی مبنای انسان شناختی تاریخمندی قرآن از رهگذر تحلیل و نقد لوازم قرآن شناختی آن

قایلین به تاریخمندی قرآن، شرایط و موقعیت های تاریخی، انسانی و زمانی-مکانی عصر نزول را در شکل گیری قرآن موثر دانسته و طبق مبانی متعددی به بیان این دیدگاه پرداخته اند. اعتقاد به محدودیت های انسان و فهم او حتی اگر پیامبر اکرم باشد، و نقش محوری ایشان در تولید قرآن کریم، مبنای انسان شناسی تاریخمندی قرآن است. این مقاله بعد از بیان لوازم قرآن شناختی این مبنا که بشری شدن قرآن و ورود خطا و اشتباه در آن را به همراه دارد و منجر به عدم اعتبار جامعیت و تردیدپذیری مرجعیت قرآن می شود، به نقد برون دینی و درون دینی این لوازم پرداخته است. به مقتضای ادله، قرآن کریم کتابی آسمانی است که جهت هدایت انسان ها در طول تاریخ، نازل شده است و پیامبر اسلام با اتصال به ملکوت اعلی، بدون هیچ خطایی، وحی الهی را دریافت و ابلاغ نمودند. بنابراین با توجه به مبدا فاعلی و قابلی قرآن کریم، جاودانگی و جهانی بودن قرآن کریم، جامعیت و مرجعیت آن اثبات می گردد. از رهگذر این مطالب، معرفت فرازمانی و فرامکانی پیامبر(ص) اثبات می شود و اشراف و احاطه وجودی ایشان بر عالم امکان تبیین می گردد. لذا هرگونه تاثیرپذیری ایشان از شرایط محیطی، فرهنگی و تاریخی منتفی می شود.