پایش خشکیدگی درختان شاخه زاد بلوط و اثر آن بر مشخصه های برگ و میوه در جنگل های زاگرس (پیرانشهر، استان آذربایجان غربی)

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بلوط  (Quercus infectoria و Q. libani) جنگل های زاگرس شمالی در استان آذربایجان غربی انجام شد. در این راستا، مشخصه های کمی و کیفی توده در قطعه نمونه یک هکتاری با ابعاد 100 در 100 متر اندازه گیری و بررسی شدند. در درون قطعه نمونه فوق، یک قطعه نمونه با سطح شناور به صورتی که 100 پایه بلوط در آن قرار بگیرد، برای پایش خشکیدگی درختان پیاده شد. پایش خشکیدگی درختان طی یک دوره چهار ساله (1401-1398) در 5 طبقه زوال (1- سالم، 2- سرخشکیدگی تاج، 3- خشکیدگی تاج کمتر از 50 درصد، 4- خشکیدگی تاج بیشتر از 50 درصد و 5- درختان قطع شده)، انجام شد. برای بررسی ارتباط سطح برگ، ابعاد و وزن میوه درختان بلوط در مراحل زوال، در طی سه سال (1400-1398)، هر سال از پنج درخت ثابت، 20 برگ و 25 میوه برداشت گردید و ابعاد و وزن آن ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد تعداد درختان سالم بین سال های 1398 تا 1401 از 94 درصد به 71 درصد کاهش یافته و نه درصد از پایه ها در انتهای دوره پایش، قطع شده بودند. نتایج محاسبه میانگین سطح برگ در طول سه سال، روند کاهشی و تفاوت معنی داری را نشان داد. به جز وزن میوه، سایر ابعاد مورد بررسی در میوه نیز در طول سال های پایش، روند کاهشی معنی داری را نشان دادند. علی رغم عدم آلودگی جنگل های استان به بیماری زغالی بلوط، متاسفانه روند کاهش درختان سالم و افزایش درختان دارای سطوح مختلف خشکیدگی بسیار نگران کننده است. به این دلیل، افزایش حفاظت و کاهش عوامل تخریب در این جنگل ها باید تشدید گردد.