وضعیت مشخصه های فیزیکی-شیمیایی و ذخیره کربن خاک توده های جنگلی در استان کردستان (مطالعه موردی: شهرستان مریوان)

جنگل های زاگرس از نظر سطح به عنوان دومین بوم سازگان جنگلی کشور شناخته شده اند و دارای خدمات بوم سازگانی متعددی ازجمله ذخیره کربن هستند. خاک ها بزرگ ترین مخزن ذخیره کربن در بوم سازگان های خشک هستند. هدف این پژوهش، بررسی وضعیت ذخیره کربن خاک توده های جنگلی شاخه زاد (قرق و شاخص استان کردستان) در جنگل های شهرستان مریوان بود. در این راستا، دو رویشگاه گاران (توده قرق) و دوله ناو (توده شاخص و الگو) جنگل های استان در شهرستان مریوان (شمال غرب استان کردستان) انتخاب شدند. در هر رویشگاه، از یک قطعه نمونه مربعی شکل یک هکتاری، پنج نمونه خاک از عمق 30-0 سانتی متری برداشت و در آزمایشگاه مشخصه های فیزیکی- شیمیایی خاک، تنفس میکروبی، درصد کربن آلی و مقدار ذخیره کربن نمونه ها اندازه گیری شد. با توجه به نرمال بودن داده ها، از آزمون تی مستقل برای مقایسه میانگین پارامترهای مورد مطالعه در دو رویشگاه استفاده شد. نتایج نشان داد که درصد کربن آلی و ذخیره کربن در رویشگاه گاران با مقادیر 3/63 درصد و 104/3 تن در هکتار، با اختلاف معنی داری بیشتر از رویشگاه دوله ناو بود (2/63 درصد و 86/7 تن در هکتار). همچنین، مقادیر پارامترهای درصد سنگ ریزه، تنفس میکروبی و نسبت C/N در رویشگاه گاران (به ترتیب 37/3 درصد، 472/9 میلی گرم دی اکسید کربن در کیلوگرم و 13/1) بیشتر از رویشگاه دوله ناو بود. نتایج کلی پژوهش نشان داد که ذخیره کربن در رویشگاه گاران (تحت مدیریت قرق) بیشتر از رویشگاه دوله ناو بود. اعمال مدیریت قرق و حفاظت جنگل سبب افزایش درصد کربن آلی و مقدار ذخیره کربن خاک می شود.