تحلیل کیفی نقش حاشیه نشینی در گرایش افراد به ارتکاب جرائم خشن(مورد مطالعه: استان خوزستان)

مرتکبین جرائم خشن، عمدتا افرادی هستند که در مناطق حاشیه ای شهرها و بخصوص کلان شهرها زندگی می کنند؛ علت این موضوع را بایستی در ضعف های متعدد و در عین حال، مبهم حاکم بر این مناطق جستجو کرد که به طرق مختلف باعث اختلال در مناسبت های اجتماعی گردیده و نقش تسهیل کننده در بروز انحرافات اجتماعی و بویژه، ارتکاب جرائم خشن ایفا می کند. این مطالعه با هدف بررسی کیفی پدیده حاشیه نشینی در استان خوزستان، درصدد احصاء ضعف های حاکم بر مناطق حاشیه نشین که گرایش افراد به ارتکاب جرائم خشن را تسهیل می نماید، می باشد.

این پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی و از نظر روش، کیفی است که از نظریه مبنایی استفاده کرده است؛ روش نمونه گیری به صورت  هدفمند  بوده و روش جمع آوری داده ها، در قالب مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفراز مجرمین جرائم خشن در استان خوزستان که به حد اشباع نظری رسیده، انجام پذیرفته است. ویژگی مشترک این افراد، ارتکاب مکرر جرائم خشن توسط آنها بوده است. تحلیل داده ها مبتنی بر روش گرندد، در سه سطح کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی صورت پذیرفته است.

یافته ‎ها: 

پس از مرحله کد گذاری، 10 مقوله اصلی و1 مقوله هسته از داده ها استخراج شد. مقولات اصلی شامل: چالش اقتصادی- اجتماعی و محرومیت ساختاری به عنوان شرایط علی، زمینه های خانوادگی نامطلوب به عنوان شرایط زمینه ای، فرصت های نامشروع، نگرش مثبت به جرم، کژکارکردی نهادی و یادگیری اجتماعی به عنوان  شرایط مداخله گر، ارتکاب جرائم خشن به عنوان راهبرد و تنش ها به عنوان پیامدها برساخت شده اند.

نتایج نشان داد که جرائم خشن افراد حاشیه نشین، راهبردی است که آنها برای مرتفع نمودن نیازهای زندگی خود در برابر محیط پر چالش و غیرقابل تغییر بر می گزینند؛ در نهایت، نظریه پژوهش نشان داد که این راهبرد برگرفته از چالش های محیطی متنوع مناطق حاشیه نشین منجر به «تنش های فردی برای مرتکبین و تنش های اجتماعی برای مردم عادی» در حیات اجتماعی شده است.