پژوهشی در شمایل نگاری گزیده ای از مهرهای استوانه ای شوش

از زمان ساخت مهر در گذشته تا به امروز تصاویر حکاکی شده بر روی آن ها سبک های گوناگونی را در جوامع مختلف پشت سر گذاشته اند؛ این تصاویر از یک سو می تواند در زمینه های مختلف، ازجمله مسائل اقتصادی، اداری و فرهنگی موردمطالعه و بررسی قرار گیرند و ازسوی دیگر تحولات و پیشرفت فنی هنر حکاکی و تراش مهر را در جوامع در طول دوره های استفاده آن ها، به پژوهشگران بشناسانند. از آنجایی که بستر ورود به تمدن تقریبا هم زمان با میان رودان در ایران نیز فراهم آمد، سبک های شمایل شناسی، تصویرپردازی و حکاکی مهرهای این برهه زمانی بسیار موردتوجه بوده است؛ ازجمله مراکزی که داده های باستان‎ شناسی و فرهنگی بسیاری را در اختیار پژوهشگران قرار داده، شهر باستانی شوش است. مهرها و اثرمهرهای به دست آمده از کاوش های باستان‎ شناسی شوش گویای وجود سبک های مختلف در تصویرپردازی مهرهای این بخش از تاریخ فرهنگی ایران است. در این پژوهش تعدادی از مهرهای موجود در مخزن موزه ملی ایران که از فصول مختلف کاوش های شوش مربوط به بازه زمانی هزاره سوم پیش ازمیلاد به دست آمده، مورد بازنگری قرار گرفته اند تا با مطالعه تطبیقی پاسخی به پرسش هایی در ارتباط با شمایل شناسی مهرها برای تعیین کارکرد احتمالی آن ها در این برهه زمانی داده باشد. پژوهش پیش رو با هدف مطالعه و بررسی گزیده ای از مهرهای نیمه نخست هزاره سوم پیش ازمیلاد شوش و مقایسه آن ها در جهت تعیین موضوع کارکردشان با توجه به مفاهیم نقوش، تلاش دارد به این پرسش ها که، با شمایل شناسی مهرهای گزینش شده می توان کارکرد خاصی در زمینه ای خاص (اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی) را نشان داد؟ و در مطالعه و مقایسه نقوش مهرها، افراد یا سطح اجتماعی خاصی از جامعه را در راستای استفاده از این مهرها می توان مورد پی جویی قرار داد؟ پاسخ دهد. این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با روش مطالعه تطبیقی منابع کتابخانه ای انجام گرفته؛ و تاحدودی پاسخی مثبت به پرسش های مربوطه را نتیجه داده است.