تحلیل تحولات ساختاری- کالبدی حریم شهر تهران و آینده آن (مطالعه موردی: حریم منطقه 22 شهرداری تهران)

رشد شتابان جمعیت تهران و نیاز روافزون به زمین برای پاسخ گویی به نیازهای سکونت، فعالیت، خدمات شهری و مانند آن، سبب پیشروی شهر در زمین های حریم و تغییر  چشمگیر و سریع کاربری  این زمین ها شده است.  هدف این مقاله بررسی این تحولات و آینده نگری آن در حریم منطقه 22 شهرداری تهران است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و ماهیتی کاربردی دارد. اطلاعات مورد نیاز از منابع اسنادی و کتابخانه ای به دست آمده و به استناد آنها روند تغییرات و وضعیت موجود به شکل کیفی و توصیفی، تحلیل شده است. برای شناسایی پیشران های تغییرات آینده، مدل -تفسیری ساختاری در نرم افزار میک مک اجرا گردیده است. در این راستا، با مراجعه به ادبیات تحقیق،  تمامی کاربری ها و فعالیت های حریم شهرها (64 کاربری و فعالیت) استخراج و فهرست شده و با اجرای روش دلفی با شرکت 8 نفر خبره مسائل حریم، 25 کاربری محتمل تعیین شده اند و پس از تکمیل ماتریس مربوط با درج نزدیک ترین عدد صحیح به میانگین ارزیابی خبرگان، خروجی نرم افزار مبنای تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان دادند که پیش از تشکیل منطقه 22 شهرداری در سال 1371، محدودی شهری منطقه یادشده که حریم وقت شهر بوده، بر مبنای طرح جامع و طرح های بالادستی دیگر، به سرعت با استقرار  کاربری های بزرگ مقیاس فراشهری چون کاربری های ورزشی، پژوهشی- آموزشی، تفریحی و نظامی و نیز کاربری های مجموعه های شهرکی و سکونتگاهی از حالت زمین های  کشاورزی و بایرخارج شده و پس از این سال نیز با شهرک سازی، توسعه فضاهای سبز و تفریحی، کاربری های نظامی، پژوهشی- آموزشی و توسعه راه ها بقیه فضاهای خالی ، تغییر کاربری داده اند. تحلیل پیشران ها نیز نشان داد که در آینده، از مجموع 25 کاربری محتمل، جنگل کاری، طبیعت گردی، ویلاسازی، احداث بوستان ، فروشگاه های بزرگ، اماکن نظامی، اماکن ورزشی و کاربری حمل و نقل، بیشترین تاثیر را بر تغییرات ساختاری-کالبدی حریم خواهند داشت.