ارائه یک مدل ترکیبی تصمیم گیری چندمعیاره و برنامه ریزی تخصیص جهت انتخاب شرکت های دفع زباله های بیمارستانی

در شرایطی که روزانه مقادیر زیادی زباله های بیمارستانی تولید و دفع می شود، ناکارآمدی در دفع بهداشتی زباله های بیمارستانی می تواند خطرات بالقوه زیست محیطی ایجاد نموده و هزینه های عملیاتی را افزایش دهد. با وجود این، بیمارستان ها اغلب برای ارزیابی و انتخاب مناسب ترین شرکت دفع زباله، معیارهای عینی را لحاظ نکرده و در عوض بر قضاوت ذهنی و تجربیات قبلی تکیه می کنند. در تحقیق حاضر یک چارچوب تصمیم گیری برای ارزیابی و انتخاب شرکتهای دفع زباله های بیمارستانی ارائه شده است. هدف از این مطالعه پیشنهاد یک مدل ترکیبی تصمیم گیری چندمعیاره با مدل برنامه ریزی خطی به منظور برون سپاری دفع یا بازیافت ایمن پسماندهای بیمارستانی می باشد.

در این مطالعه چارچوبی ارائه می شود که توسط آن می توان در حالت برون سپاری منفرد و چندگانه برای دفع زباله های بیمارستانی تصمیم گیری نمود. ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع، معیارهایی برای ارزیابی شرکتهای دفع زباله شناسایی می شوند. با استفاده از روش دیمتل، روابط علت و معلولی بین معیارها، مورد بررسی قرار گرفته، تاثیرگذارترین معیارها انتخاب و الگوی روابط علی آنها در قالب یک شبکه شناسایی می شود. برای ارزیابی و انتخاب بهترین شرکت دفع زباله یعنی برون سپاری منفرد، از روش فرآیند تحلیل شبکه استفاده می شود. همچنین به منظور به حداقل رساندن خطر برون سپاری منفرد، یک مدل برنامه ریزی خطی برای برون سپاری چندگانه ارائه شده است. مدل ریاضی با هدف حداکثر نمودن مقدار زباله دفع شده توسط شرکتها، تخصیص بهینه زباله به شرکتهای دفع پسماند را تعیین می نماید.

چارچوب ارائه شده برای ارزیابی و انتخاب شرکتهای دفع زباله های بیمارستانی در زمستان سال 1401 در تهران پیاده سازی شد. با مطالعه ادبیات موضوع 10 معیار شناسایی شدند. 6 معیار از اثرگذارترین معیارها بر مبنای روش دیمتل انتخاب شدند و شبکه روابط علی نگاشته شد. با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه معیارهای ارزیابی شرکتها و شرکتهای کاندید دفع زباله وزن دهی شدند. معیارهای ارزیابی به ترتیب اهمیت عبارتند از نیروی انسانی شایسته، ظرفیت بازیافت و دفع، تجربه، هزینه، زیرساختهای جمع آوری و حمل و فناوری دفع و بازیافت زباله. همچنین حل مدل برنامه ریزی خطی با استفاده از نرم افزار لینگو تخصیص بهینه زباله به شرکتهای کاندید را مشخص نمود.

مدیران بیمارستان ها و مسئولان شهری کنترل آلودگی، به طور همزمان از قابلیت مدل تصمیم گیری پیشنهادی این مقاله برای برون سپاری دفع بهداشتی زباله بهره مند خواهند شد. نتایج حاصل از به کارگیری چارچوب پیشنهادی نشان داد که تصمیم گیری مطابق این چارچوب نه تنها به نفع بیمارستان ها در انتخاب یک شرکت مناسب است، بلکه می تواند تضاد منافع و اختلاف بین بیمارستان ها، شرکتهای دفع بهداشتی زباله های بیمارستانی و مسئولان شهری کنترل آلودگی را به حداقل برساند.