تحلیل صلاحیت دادگاه کیفری یک و چالش های پیرامون آن

امروزه، یکی از مباحث مهم در قانون آیین دادرسی کیفری، مساله صلاحیت مراجع قضایی است. به این صورت که وقتی جرمی اتفاق می افتد باید مشخص شود از میان دادگاه های موجود کدام یک صلاحیت رسیدگی به آن جرم را دارد. صلاحیت، یعنی توانایی و شایستگی یک مرجع برای رسیدگی به آن موضوع؛ به همین دلیل است که قاضی در هنگام مراجعه به پرونده، اولین کاری که بایستی انجام دهد این است که صلاحیت و شایستگی ذاتی، محلی و شخصی خود را جهت بررسی، نسبت به موضوع، احراز کند؛ چرا که اگر صلاحیت رسیدگی به آن را نداشته باشد اقدامات انجام شده نسبت به آن پرونده حتی اگر هم درست باشد باز هم از موارد نقض حکم از مراجع بالاتر محسوب می شود. از جمله دادگاه هایی که در قانون آیین دادرسی کیفری براساس نوع جرم و مجازات و شخصیت افراد صلاحیت رسیدگی دارند عبارت اند از: دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه نظامی، دادگاه اطفال و نوجوانان. اگرچه دادگاه بخش و دادگاه ویژه روحانیت نیز در میان دادگاه های کیفری وجود دارد اما اینکه چرا قانون گذار آنها را در ماده 294 بیان نکرده، شاید به این دلیل است که دادگاه بخش علاوه بر مسائل کیفری به مسائل حقوقی هم رسیدگی می کند و دادگاه ویژه روحانیت به موجب آیین نامه تشکیل شده است.