وضعیت فعلی و جهت گیری آینده فرار مالیاتی در ایران از منظر رویکرد آینده پژوهی

برای دهه ها، محققان سیستم های مالیاتی و پرداخت مالیات به بررسی عوامل موثر بر رفتارهای ناسازگار مالیات دهندگان پرداخته اند. نتایج آزمایشی و پیمایشی متعددی که توسط این محققان به دست آمده است، ویژگی های مالیات دهندگان غیرمتعهد و عوامل موثر بر فرار مالیاتی را شناسایی کرده اند؛ زیرا درآمدهای مالیاتی به عنوان منبع اصلی درآمد در تامین مالی هزینه های دولت دیده می شود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و با استفاده از رویکرد آینده پژوهی صورت گرفته است. در این پژوهش ما برانیم با رویکرد آینده پژوهی به شناسایی پیشران های موثر کلیدی بر فرار مالیاتی در ایران بپردازیم. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 31 نفر متخصص نتایج در محیط نرم افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس عدم قطعیت و میزان اهمیت اولویت بندی و مهم ترین علل مشخص شده است. نتایج برحسب ماتریس اثرگذاری مستقیم در خروجی این نرم افزار حاکی از آن است که شاخص ضعف درک اخلاق سازمانی و مسئولیت های اجتماعی در تصمیم گیری اخلاقی حسابداران حرفه ای، ضعف اعتماد به دولت و الزامات قانونی مبنی بر احتمال تشخیص و مجازات، در رتبه اول تا سوم تاثیرگذاری مستقیم و متغیر عدم گسترش فرهنگ مالیاتی در جامعه در رتبه اول تاثیرگذاری غیرمستقیم قرار گرفته است.