ارزیابی اثرات، رضایتمندی و آسیب شناسی عملکرد طرح هادی در سکونتگاه های روستایی غرب ایران با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: استان کرمانشاه)

در ایران طرح هادی جامع ترین، محلی ترین و کاربردی ترین طرح توسعه روستایی است که در سراسر گستره جغرافیایی کشور به صورت فزاینده ای در حال اجرا است. ارزیابی اثرات و شناسایی آسیب های عملکردی این طرح ها می تواند ضمن فراهم ساختن بستر شناختی و علمی از مشکلات اجرایی این طرح ها، بهینه سازی هزینه های مالی اجرایی نهادهای متولی و در نتیجه تسریع روند دستیابی به عمران و آبادانی روستاهای کشور را به همراه خواهد داشت. با این وجود بررسی ها نشان می دهد علی رغم فراگیری اجرای این طرح ها در سکونتگاه های روستایی کشور و صرف هزینه های مالی کلان در این زمینه، در خصوص آسیب های عملکردی این طرح ها مطالعه منسجمی انجام نگرفته است. از این رو هدف اصلی پژوهش کمی و کاربردی حاضر ارزیابی اثرات و شناسایی آسیب های عملکردی طرح هادی است که به صورت موردی در روستاهای استان کرمانشاه انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 856 نقطه روستایی است که در آن ها طرح هادی اجرا شده است و با استفاده از نرم افزار سمپل پاور 244 روستا به عنوان نمونه آماری برآورد شد. ابزار اصلی پژوهش برای جمع آوری داده های میدانی، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با مراجعه به اساتید دانشگاهی و کارشناسان مربوطه و پایایی آن با انجام پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به تایید نهایی رسیده است. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزارهای SPSS و Amos استفاده شده است. نتایج آزمون ویلکاکسون نشان داد میانگین رتبه ای برای مرحله قبل و بعد از اجرای طرح به ترتیب 77/19 و 77/125 بوده و اجرای طرح هادی بر توسعه روستایی موثر بوده است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد قوانین محدودکننده ادارات خدمات رسان و توافقات توام با تملک اراضی منابع طبیعی، ضعف بنیان محتوایی و اجرایی پروژه، ضعف سیستم مشارکتی، ضعف مکانیابی و توسعه کالبدی، ناپایداری اجتماعی اقتصادی، تضعیف هویت و چشم انداز روستا، عدم تحقق پذیری و ناپایداری زیست محیطی کالبدی، به ترتیب مهم ترین آسیب های طرح هادی هستند که در مجموع حدود 64 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند. مدل نهایی طراحی شده، با برازش مطلوب، تایید کننده نتایج پژوهش بود.