بررسی تغییرات طول دوره رشد گندم دیم تحت تاثیر تغییر اقلیم (مطالعه موردی: دشت تبریز)

کشاورزی و به ویژه زراعت دیم به عنوان یکی از شاخه هایی است که تا حد زیادی تحت تاثیر اثرات تغییرات اقلیمی قرار دارد. مطالعات انجام گرفته قبلی در خصوص برآورد طول دوره رشد گندم دیم در کشور، به طور عمده مربوط به بررسی طول دوره رشد سال های گذشته و یا براساس روش درجه روز رشد هستند که چندان واقع گرایانه نمی باشد. هدف این پژوهش برآورد طول دوره رشد متوسط گندم دیم دشت تبریز برای 20 ساله گذشته (1372 الی 1393) و 50 سال آینده می باشد. در گام نخست، وضعیت شرایط آینده تحت شبیه سازی مدل های GCM گزارش ششم هیئت بین الدول تغییر اقلیم (IPCC)2 و تحت سناریوهای SSP1-2.63 و SSP5-8.6 ارزیابی شده و سپس با روش پیشنهادی دستورالعمل ناحیه بندی اکولوژیکی سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO)4، طول دوره رشد هر دوره برآورد و با یکدیگر مقایسه شده است. مطابق روش فائو، طول دوره رشد معادل بازه زمانی است که بارندگی بیش از 50 درصد تبخیر و تعرق پتانسیل باشد که این بازه زمانی با پیداکردن نقاطع تقاطع نمودار ماهانه بارندگی و 50 درصد تبخیر و تعرق پتانسیل و مشخص شدن تاریخ شروع و پایان دوره رشد انجام گرفته است. نتایج حاصل از مقایسه طول دوره رشد دوره پایه و وضعیت شرایط آینده تحت شبیه سازی مدل های GCM نشان داد که در دشت تبریز برای 50 سال آینده طول دوره رشد گندم، به طور متوسط به میزان 16 روز افزایش یافته و پایان دوره رشد به طور متوسط به میزان 12 روز دیرتر اتفاق خواهد افتاد.