تحلیل منشاء و اصول تربیتی برگرفته از احکام فقهی در جامعه کیفری

در جوامع انسانی و به منظور تنظیم و قاعده مند نمودن روابط میان آحاد جامعه بر اساس هنجارهای حاکم و مورد قبول آن جمع، بایدها و نبایدهایی وضع می گردد. گاهی این بایدها و نبایدها از چنان درجه از اهمیتی برخوردار هستند که جامعه، فرد نقض کننده آن را تنبیه و مجازات می نماید. در راستای این اصل و مفهوم بدیهی در روابط انسانی، دین مبین اسلام و به طور خاص مذهب تشیع؛ در مقام داعیه دار و ارائه دهنده نظریه جامع و کامل در تنظیم روابط انسان از ما قبل از تولد تا بعد از فوت، جهت ترسیم مدینه فاضله اسلامی و در راستای رسیدن به کمال و تعالی هر فرد دارای برنامه  می باشد.

این مطالعه توصیفی- تحلیلی می باشد که با استفاده از منابع فقه شیعه، اطلاعات آن جمع آوری و تحلیل گردید.

اسلام با برنامه های تربیتی و اخلاقی و عبادت و خودسازی، از سویی و اصلاح محیط سازنده، از سویی دیگر، موجبات جرم و گناه را از بین می برد و از وقوع جنایات، پیشگیری می کند. به این معنی که اکثر افراد در جامعه اسلامی یا از تربیت والای اسلام برخوردارند، و یا دست کم، تحت تاثیر محیط سالم قرار دارند، در عین حال باز هم عده ای خواهند بود که آزادانه اصلاح پذیر نیستند، و می خواهند از هر فرصتی سوءاستفاده کنند، و دست به خیانت و تجاوز به حقوق دیگران بزنند، اسلام برای قطع این علفهای هرزه جامعه، گذشته از مجازات و عقاب شدید اخروی، در همین دنیا، قوانین کیفری مقرر داشته، تا این عده، از بیم کیفر و مجازات، مرتکب جرائم و جنایات و خلاف قانون نشوند و در جامعه تجاوزها، ریشه کن و نظم و آرامش برقرار باشد.

به طور کلی می توان بیان داشت مجازات های شرعیه در مرحله تشریع، اثبات و اجرا با استفاده از روش های تربیتی توبه و عبرت آموزی، انذار، تبشیر، اعطای بینش، مواجهه با نتایج اعمال، تغافل تادیب، نقش صیانت از امنیت و حیات جامعه ، و پیشگیری از بزه و دفع فساد و تادیب مجرمان بالقوه و بالفعل را ایفا می کنند.