مطالعه هیستومورفولوژی و بررسی تغییرات بیوشیمایی کلیه ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus) مواجه شده با نانوذرات اکسیدآهن و اسپیرولینا پلاتنسیس

استفاده روزافزون از نانوذراتی مانند اکسیدآهن و کاربردهای فراوان آن منجر به تخلیه و ورود آن ها به محیط های آبی شده و ممکن است با تداخل در فرآیندهای فیزیولوژیک برای ارگانیسم های آبزی خطر ایجاد کند.  از طرف دیگر اسپیرولینا با دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی و درمانی فراوان، به عنوان یک مکمل غذایی در آبزی پروری کاربرد دارد.  هدف از این مطالعه بررسی اثرات مصرف خوراکی نانوذرات اکسیدآهن و اثرات درمانی جلبک اسپیرولیناپلاتنسیس بر هیستومورفولوژی کلیه و سطوح سرمی اوره، کراتینین، اسیداوریک در ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus) بود.  تعداد 72 قطعه ماهی کفال خاکستری با میانگین وزن (14/1± 79/22 گرم) و طول (194/0 ± 322/12 سانتیمتر) پس از دو هفته سازگاری، به طور تصادفی در 11 آکواریوم 40 لیتری تقسیم شدند.  تیمارها شامل گروه های 3 روزه (کوتاه مدت) و 60 روزه (بلند مدت) دریافت کننده 15میلی گرم بر کیلوگرم نانوذرات اکسیدآهن، 300میلی گرم بر کیلوگرم جلبک اسپیرولیناپلاتنسیس و ترکیب هر دو باهم بود.  مطالعات هیستولوژیک و هیستوموفومتریک کلیه شامل اندازه قطر دهانه داخلی لوله های دور و نزدیک، ارتفاع سلول های جداره لوله های دور و نزدیک، قطر جسمک کلیوی، قطر کلافه مویرگی و اندازه فضای ادراری (کپسول بومن) انجام شد.  سپس سطح سرمی اوره، اسیداوریک و کراتینین مورد سنجش قرار گرفت.  نتایج حاصله با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 و آزمون یک طرفه ANOVA و آزمون تکمیلی Tukey تجزیه و تحلیل شدند.  نتایج نشان داد که مصرف نانوذرات اکسیدآهن به مدت 60 روز منجر به تغییرات معنی داری در تمام فاکتورهای مورد بررسی به جز جسمک کلیوی در مقایسه با گروه کنترل شد.  در مقابل جلبک اسپیرولیناپلاتنسیس باعث کاهش معنی دار  در قطر دهانه داخلی لوله های پیچیده دور و نزدیک و افزایش ارتفاع سلول های جداره لوله های پیچیده دور و نزدیک شد که این افزایش در لوله های دیستال معنی دار بود.  در مورد فضای ادراری نیز اسپیرولینا پلاتنسیس باعث کاهش اندازه فضای ادرای شد که این کاهش معنی دار نبود.  نتایج نشان داد که عملکرد اسپیرولینا دقیقا در جهت عکس اثرات القا شده توسط نانوذرات اکسیدآهن بود و به عبارتی می تواند صدمات و ضایعات ایجاد شده توسط نانوذرات را خنثی کند.  در مورد اوره نیز مشاهده می شود که نانوذرات اکسید آهن باعث کاهش جزیی در سطح سرمی اوره می شود اما جلبک میزان اوره سرم را افزایش می دهد که در هیچ کدام این تغییرات معنی دار نبود.  جلبک از افزایش زیاد سطح سرمی کراتینین و کاهش زیاد اسید اوریک ناشی از نانوذرات جلوگیری کرده و به نحوی دارای عملکرد جبرانی بود.