طراحی و روانسنجی پرسشنامه رفتارهای پیشگیری کننده از کووید 19

امروزه شناسایی عوامل موثر بر رفتارهای پیشگیری کننده و کنترل بیماری کووید 19 به عنوان یک بحران جهانی، نیاز اصلی تمام جوامع می باشد. اما برای رسیدن به این هدف ابزاری روا و پایا برای سنجش عملکرد افراد جهت پیشگیری از کووید 19 نیاز است. در نتیجه پژوهش حاضر با هدف طراحی و روانسجی پرسشنامه رفتارهای پیشگیری کننده از کووید 19 انجام شد.

این مطالعه توصیفی در سال 1400 و 1401 انجام شد.  ابتدا پرسشنامه رفتارهای پیشگیری کننده از کرونا با 48 سوال طراحی شد و سپس برای تعیین روایی صوری پرسشنامه از دو روش کمی و کیفی استفاده شد. همچنین روایی محتوی به دو صورت کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. سپس تحلیل عاملی با نمونه 220 نفری مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای ارزیابی ثبات از روش آزمون و باز آزمون استفاده شد. داده ها بر اساس نرم افزار spss  و آزمون های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نمره کل روایی صوری 5/75 بود. در مجموع، مبتنی بر تحلیل عامل اکتشافی، 6 عامل استخراج گردید. در نتیجه این مقیاس دارای 6 خرده مقیاس است: مقرارت خروج از منزل و خرید، چرخه انتقال تنفسی، مسئولیت پذیری اجتماعی، اصول بهداشت دست، بهداشت تغذیه و مقررات فاصله گذاری اجتماعی؛ که در مجموع 64/98 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. ضریب آلفای کرونباخ برای همه سازه ها بالاتر از 0/7 گزارش شد و مقدار ضرایب همبستگی درون گروهی (ICC) پرسشنامه حاصل از آزمون- آزمون مجدد با دو هفته فاصله، با فاصله اطمینان 95 درصد،0/812 بدست آمد که نشانگر مطلوبیت پایایی ابزار است.

نتایج مطالعه نشان داد روایی صوری مطلوب پرسشنامه نشانگر سهولت درک آیتم ها و ضرورت وجودی آن ها از دیدگاه جامعه هدف است. مقادیر مناسب روایی محتوایی اعم از شاخص روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی نیز مبین این است که از دیدگاه متخصصان پرسشنامه می تواند آنچه را که باید اندازه گیری کند بسنجد. تحلیل عاملی نیز موید همبستگی خرده مقیاس ها با کل ابزار و روایی سازه مناسب ابزار بود. همچنین مقادیر بالای همسانی درونی و ثبات ابزار پایایی پرسشنامه طراحی شده را نشان داد. در بحران کووید 19 و دوران پس از آن و نیز شیوع احتمالی بیماری های مشابه در آینده ارائه کنندگان خدمات سلامت و نیز سیاستگزاران این حوزه می توانند با استفاده از این پرسشنامه رفتارهای بهداشتی مردم را بررسی و از نتایج آن در طراحی و اجرای پروتکل های پیشگیرانه و مراقبتی استفاده نمایند.