شناسایی چالش ها و راهکارهای مناسب برگزاری آزمون جامع دانشجویان دکتری تخصصی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور: یک پژوهش کیفی

ارزیابی دانشجویان دکتری تخصصی یکی از قسمت های اصلی برنامه درسی آن ها است و آزمون جامع با هدف ارزیابی توانمندی های کسب شده در مرحله آموزشی و احراز صلاحیت و توانمندی برای انجام فعالیت های پژوهشی برگزار می شود. هدف این پژوهش، شناسایی چالش های برگزاری آزمون جامع دانشجویان دکتری تخصصی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور و ارائه پیشنهادهای مناسب بود.

رویکرد پژوهش، کیفی و روش پژوهش تحلیل محتوای قراردادی (استقرایی) و نوع مطالعه کاربردی بود. مطالعه در منطقه 7 آموزش سلامت یعنی؛ دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان، کاشان، یزد و شهرکرد با مشارکت اعضای هیئت ممتحن در هر رشته تخصصی با سمت و درجات علمی مختلف، دانشجویان دکتری تخصصی که آزمون جامع را گذرانده اند و نیز دست اندرکاران آموزشی آزمون انجام شد. نمونه گیری هدفمند به صورت ناهمگن با بیشترین تنوع برای دستیابی به دیدگاه های گوناگون بود. در مطالعه حاضر، پس از 17 مصاحبه، داده جدیدی به دست نیامد؛ با این حال جهت اطمینان با 3 مشارکت کننده دیگر نیز مصاحبه شد (20 مشارکت کننده). برای تحلیل داده ها از مدل 5 مرحله ای گرانهایم و لاندمن و برای سنجش صحت و تضمین داده ها از معیارهای لینکن و گوبا استفاده شد.

داده ها در بخش چالش ها در 41 کد، 9 طبقه فرعی و 3 طبقه اصلی و در بخش راهکارها در 48 کد، 13 طبقه فرعی و 3 طبقه اصلی، طبقه بندی شدند. مفاهیم اصلی درباره چالش های برگزاری آزمون جامع دکتری تخصصی شامل سیاست گذاری و برنامه ریزی کلان، محدودیت قوانین و برنامه ریزی های ضعیف، و مشکلات گروه های درگیر در آزمون و نیز مفاهیم اصلی درباره راهکارهای بهینه کردن برگزاری آزمون جامع دکتری تخصصی شامل راهکارهای قبل از ورود دانشجو به دوره دکتری تخصصی، مرتبط با آزمون جامع، و طول دوره دکتری تخصصی بودند.

چالش های برگزاری آزمون جامع دانشجویان دکتری در حوزه سلامت چند وجهی است و نیاز به یک رویکرد جامع برای رسیدگی دارد. با توجه دقیق به این چالش ها و اجرای راهکارها در سطح خرد و کلان، نظام آموزشی بهتر می تواند به رسالت و هدف اصلی برگزاری آزمون جامع دکتری تخصصی دست یابد و در ضمن آمادگی دانشجویان را برای ورود به دوره پژوهش دقیق تر ارزیابی کنند.