طراحی مدلی دو مرحله ای جهت ارزیابی کارایی و رتبه بندی بانکها و تببین نقش ریسک اعتباری (مطالعه موردی بانک های تجاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران)

در اقتصادهای بانک محور، نظام بانکی مسوولیت بسیار سنگینی بر عهده دارد. به دلیل اهمیت سیستم بانکی در تجمیع پس انداز و نهایتا تخصیص اعتبارات در بخش های مورد نیاز اقتصادی، لازم است که با روش های مناسب، عملکردشان مورد ارزیابی قرارگیرد. از این رو در این پژوهش، با طراحی مدلی جهت ارزیابی کارایی و رتبه بندی بانکها و تببین نقش ریسک اعتباری در بانک های تجاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای سال های (1399-1394)، با استفاده از یک روش دومرحله ای توصیفی- همبستگی از نوع پس رویدادی که از لحاظ هدف نیز، بصورت کاربردی است، اقدام گردید. لذا در ابتدا با توجه به نهاده ها و ستانده های مورد استفاده در مدل های تحلیل پوششی داده ها، کارایی واحدها مشخص گردید. نتایج حاصل از محاسبه کارایی با دو روش SBM و DEA  آرمانی در این مرحله نشان داد که در طی این دوره، بانک های ملت، تجارت و پارسیان با بالاترین کارایی فعالیت داشته اند. در مرحله دوم نیز با برازش دو مدل رگرسیونی توبیت و لجستیک ، نتایج  حاصله نشان داد که بین شاخصهای اصلی تعیین کننده ریسک اعتباری با مقدار کارایی بانکها تجاری، رابطه آماری معنادار و مهمی وجود دارد. نتایج نشان می دهند که رابطه معنادارآماری بین دو شاخص وجود دارد. به طور کلی، این مقاله اهمیت ارزیابی کارآیی سیستم بانکی در اقتصادهای بانک محور را به نمایش می گذارد و یک مدل مفید برای این کار ارائه می دهد. این مقاله همچنین نقش حیاتی ریسک اعتباری به عنوان یک شاخص کلیدی در کارآیی بانک ها را نشان می دهد که می تواند به توسعه استراتژی های موثر مدیریت ریسک در بخش بانکداری کمک کند و بانک ها باید به آن توجه کنند تا کارآیی خود را افزایش دهند.