تحلیلی از تفسیر علامه طباطبایی در خصوص ماهیت انسان به مثابه سنگ زیربنای علوم انسانی اسلامی

در مورد سرشت انسان از منظر غرب و اسلام نظریه های فراوانی وجود دارد. در تاریخ فلسفه تعلیم و تربیت غرب، پیشینه بررسی سرشت انسان به فلسفه یونان باستان باز می گردد. طیف وسیعی از نظریه های مزبور، به تعداد خود فلسفه های تعلیم و تربیت، توسط متفکران بسیاری از فرهنگ ها، دوره ها و مکاتب مختلف ارائه شده است. بی تردید یکی از عناصر موثر در شکل بخشی و جهت دهی علوم انسانی به نوع تفسیر ما از سرشت و هویت انسان بستگی دارد. از باب مثال، نگاه سکولاریستی به ماهیت انسان از یک جهت و دیدگاه دینی به گونه ای دیگر نقش اساسی در روند تعیین نوع علوم انسانی دارند. این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تحلیلی و رویکرد اکتشافی- استنباطی، به تبیین دیدگاه علامه طباطبایی از سرشت انسان به عنوان سنگ زیربنای علوم انسانی اسلامی بپردازد. علامه در اولین مرتبه به سرشت انسان از نظر پیوند آن با آفریدگار متعال می نگرد. دغدغه او مطالعه و بررسی سرشت انسان از همان آغاز خلقت روح انسان و قبل از دمیده شدن آن در بدن انسان تا پایان حیات جسمانی وی در زمین و حتی زندگی روح پس از مرگ و سرانجام در قیامت می باشد. چنین درکی از ماهیت انسان، بنیان اصیل علوم انسانی اسلامی به شمار می رود. گرچه جنبه های اجتماعی زندگی انسان و ارتباط انسان ها با یکدیگر مورد توجه علامه است، اما این مطلب در درجه دوم کمال فردی و خودشکوفایی انسان قرار دارد.