بررسی تغییرات سطوح هورمونی و سایتوکین ها در بیماران مبتلا به لیشمانیوز جلدی انسانی

لیشمانیوز یک بیماری است که در پی انگل لیشمانیا به وجود می آید و از طریق نیش یک نمونه خاصی از پشه خاکی منتقل می شود. این بیماری به سه صورت جلدی، جلدی- مخاطی و احشایی ظاهر می شود. لیشمانیوز جلدی (CL) یک بیماری گرمسیری ناشی از انگل داخل سلولی جنس لیشمانیا می باشد. این بیماری مهم ترین بیماری اندمیک در ایران است. تغییرات در سطح هورمون های پلاسما در بسیاری از عفونت های انگلی گزارش شده است و تغییرات در سطح هورمون ها می تواند منجر به تغییر در پروفایل سایتوکاین ها شود. عمل متقابل سیستم ایمنی- اندوکراین، در پاتوژنز لیشمانیوز جلدی نقش مهمی ایفا می کند. هم چنین سطح برخی هورمون ها در ارتباط با سطح سایتوکاین ها و علائم بالینی می باشد. این مطالعه با هدف بررسی تغییرات سطوح هورمونی و سایتوکاین ها در بیماران مبتلا به لیشمانیوز جلدی انسانی، انجام پذیرفت.

این مطالعه در شهرستان های آبادان و خرمشهر واقع در استان خوزستان در جنوب غربی ایران انجام شده است. در مطالعه حاضر، 40 نفر بیمار مبتلا به لیشمانیوز جلدی و 40 نفر سالم بدون سابقه ابتلا به لیشمانیوز جلدی انتخاب شدند. پس از اخذ مجوز از کمیته اخلاق دانشکده علوم پزشکی بهبهان و اخذ رضایت نامه از تمامی افراد تحت مطالعه، پرسشنامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک توسط همه افراد شرکت کننده در مطالعه تکمیل گردید. مقدار 5 میلی لیتر خون از هر فرد تحت مطالعه تهیه و پس از انجام سانتریفوژ با دور rpm 4000 به مدت 10 دقیقه، سرم برای اندازه گیری هورمون ها و سطح سایتوکاین ها تا روز آزمایش در دمای منفی 20 درجه سانتی گراد نگهداری گردید. با استفاده از کیت های آزمایشگاهی، سطوح پلاسمایی هورمون های کورتیزول، استرادیول، دی هیدرو اپی آندروسترون (DHEA)، پرولاکتین و تستوسترون و هم چنین سطوح پلاسمایی سایتوکاین های فاکتور نکروز دهنده تومور آلفا (TNF-α)، اینترلوکین 6 (IL-6)، اینترلوکین 1 (IL-1) و اینترفرون گاما (IFN-γ) اندازه گیری گردید. غلظت هورمون در گروه کنترل و بیماران با استفاده از آزمون من ویتنی مقایسه شد. ارتباط بین سطوح سیتوکین ها و هورمون ها با آزمون اسپیرمن بررسی شد. تمام آزمون های آماری با استفاده از نرم افزار Graph Pad نسخه 5 (GraphPad Software Inc., San Diego, CA, USA) انجام شد.

نتایج این مطالعه نشان داد که سطوح پلاسمایی کورتیزول، استرادیول، DHEA، پرولاکتین و تستوسترون در بیماران کم تر از افراد سالم بود و این نتایج از نظر آماری معنی دار بود (0/05>P). سطوح پلاسمایی TNF-α،  IL-6و IL-1 در بیماران مبتلا به لیشمانیوز جلدی در مقایسه با افراد سالم بیش تر بود (0/05>P). هم چنین سطح پلاسمایی IFN-γ در بیماران کم تر از افراد سالم بود و این نتایج از نظر آماری معنی دار بود (0/05>P).

باتوجه به نتایج مطالعه حاضر به نظر می رسد تغییرات غدد درون ریز- سیستم ایمنی در بیماران لیشمانیوز جلدی برای میزبان مفید است و به بهبود ضایعات کمک می کند. هم چنین شناخت هر چه بیش تر مکانیسم های غدد درون ریز درگیر در تنظیم پاسخ ایمنی در لیشمانیوز جلدی می تواند برای تشخیص بیماری و یا برای درمان های دارویی این بیماری مهم باشد.