بررسی تاثیر امید درمانی گروهی بر کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت نوع دو: یک مطالعه کارآزمایی بالینی شاهد دار تصادفی شده

سالمندی فرایندی فیزیولوژیک است، اما در این دوران با گذشت زمان و تاثیر عوامل محیطی و سبک ناسالم زندگی، شیوع بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن افزایش می یابند. یکی از این بیماری های مزمن دیابت است. دیابت یک مشکل عمده در سلامتی افراد است که با اختلال در متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی به دلیل ترشح ناپایدار انسولین، مقاومت به انسولین یا هر دو مشخص می شود و اثرات منفی بر سلامت جسمی و روانی آن ها دارد و در نتیجه از کیفیت زندگی آن ها می کاهد. مسئله نسبتا جدیدی که امروزه در خصوص کیفیت زندگی مطرح می شود، امیدواری است. زیرا امیدواری می تواند روند رویاروریی با ناملایمات زندگی را آسان و ابعاد کیفیت زندگی را بهبود بخشد. امید درمانی براساس نظریه امید اشنایدر و همکاران بنا شده و مبتنی بر رویکرد روانشناسی مثبت گرا می باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر امید درمانی گروهی بر کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت، انجام پذیرفت.

مطالعه به روش کارآزمایی بالینی، شاهدار تصادفی شده با طرح پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه شاهد و مداخله طراحی گردید. زنان سالمند مبتلا به دیابت واجد شرایط از درمانگاه دیابت مرکز آموزشی درمانی امام خمینی ساری به صورت در دسترس انتخاب شدند و با بلوک تصادفی شده در دو گروه مداخله (20 نفر) و شاهد (20 نفر) قرار گرفتند. آموزش امید درمانی گروهی در 8 جلسه دو بار در هفته و به مدت 90 دقیقه برای زنان سالمند مبتلا به دیابت انجام گرفت. پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران دیابتی توماس (DQOL) دو گروه قبل، بلافاصله و یک ماه پس از مداخله اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون من ویتنی، فریدمن، ویلکاکسون و نرم افزار SPSS نسخه 16و 05/0<p انجام شد.

مقایسه میانگین کیفیت زندگی در مرحله قبل از مداخله، در دو گروه مداخله و شاهد اختلاف آماری معناداری نشان نداد (472/0=P). مقایسه میانگین کیفیت زندگی بلافاصله بعد از انجام مداخله در دو گروه مداخله (2/84±59/55) و شاهد (69/3±90/45) و یک ماه پس از انجام مداخله در دو گروه مداخله (714/2±00/60) و شاهد (75/3±75/45) اختلاف آماری معناداری را نشان داد (001/0=P). سطح کیفیت زندگی بالا در گروه شاهد از 35 درصد به 50 درصد و در گروه مداخله از 45 درصد به 100 افزایش پیدا کرد. براساس نتایج مطالعه حاضر میانگین کیفیت زندگی گروه شاهد در دو مرحله پایان مداخله و یک ماه پس از انجام مداخله کم تر از گروه مداخله بود.

نتایج پژوهش نشان داد امید درمانی گروهی بر بهبود کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت نوع دو موثر است. زنان سالمند مبتلا به دیابت آموختند در رنج و درد ناشی از بیماری نیز می توانند معنای زندگی را دریابند. مفهوم امید در افراد سبب می گردد که وسعت نگرش آنان از شرایط سخت پر رنج کنونی گسترده تر گردد. افزایش امید منجر به برقراری شادمانی، آرامش، سازگاری با وضعیت کنونی، افزایش انرژی، معنی دار شدن و موفقیت در زندگی می شود. در نتیجه می توان امید درمانی گروهی را به منظور افزایش کیفیت زندگی در برنامه های مراقبتی روزانه سالمندان به ویژه زنان اجرا نمود.