شناخت تحلیلی قرآن

مطالعه پیرامون قرآن، انسان را با «اصالتهای سه گانه» این کتاب آشنا می کند. اولین اصالت قرآن، اصالت انتساب است، یعنی اینکه بدون شبهه و بدون آنکه نیازی به پی جوئی نسخه های قدیمی باشد. روشن است که آنچه امروز به نام قرآن مجید تلاوت می شود عین همان کتابی است که آورندة آن حضرت محمدبن عبدالله (ص) به جهان عرضه کرده است. اصالت دوم، اصالت مطالب است، باین معنی که معارف قرآن التقاطی و اقتباسی نیست بلکه ابتکاری است، تحقیق در این زمینه وظیفه شناخت تحلیلی است. اصالت سوم، اصالت الهی قرآن است، یعنی اینکه این معارف از افق ماورای ذهن و فکر حضرت رسول به ایشان افاضه شده است و ایشان صرفا حامل این وحی و این پیام بوده اند و این نتیجه ای است که از شناخت ریشه ای قرآن بدست می آید.
اما شناخت ریشه ای و به عبارت دیگر تعیین اصالت معارف قرآنی مبتنی بر شناخت نوع دوم است. از این رو، بحث از شناخت تحلیلی شروع می گردد یعنی به بررسی این امر پرداخته می شود که محتویات قرآن چیست و چه مسائلی در قرآن مطرح گردیده و دربارة چه مسائلی بیشتر حساسیت نشان داده شده و موضوعات آن چگونه ارائه شده است می پردازد. اگر در شناخت تحلیلی بتوان حق مطلب را ادا کرد و از عهدة آن به خوبی برآمد و با معارف قرآنی آشنا شد، در آن صورت همان طور که اشاره گردید به اصالتی می توان رسید که عمده ترین اصالتهای قرآن است و آن عبارت است از «اصالت الهی» یعنی معجزه بودن قرآن.