بررسی کشف المطالب منسوب به اعتماد السلطنه و دیگر ابزارهای بازیابی اطلاعات در یک نسخه قرآن متعلق به سال 1313 هجری قمری

بازیابی هر چه سریع تر و دقیق تر اطلاعات، آرمان بزرگ همه کتابداران است. برای دسترسی به این آرمان، ابزارهایی توسط کتابداران به وجود آمده که نمایه ها نمونه هایی از آن ها هستند. نمایه ها که اکنون به کمک کامپیوتر حالت پیشرفته ای یافته اند در سنت کتابشناسی و کتابداری شرقی متاثر از اسلام، دارای قدمت هستند و حتی نمونه هایی پیشرفته از آن ها با عناوین کشف المطالب، کشف الآیات و غیره که به دلیل جایگاه والای قرآن در جوامع اسلامی به وجود آمده اند سال هاست که مورد استفاده قرار می گیرند. آن چه که در زیر می آید بررسی نمایه ها و جدول های قرآنی متعلق به سال 1313 است که در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط محمد خان صنیع الدوله (اعتماد السلطنه) چاپ شده. هدف این نوشته ضمن بررسی انتقادی کلیه جدول های مندرج در این قرآن، نشان دادن این نکته است که آن جا که علاقه و اهمیت به هر دلیلی مطرح بوده، آن چنان که در مورد قرآن مطرح بوده و هست ابزارهای بازیابی بسیار پیشرفته ای در شرایطی به وجود آمده اند که حتی شاید تصوری نیز درباره فناوری های پیشرفته کنونی وجود نداشته است.