بررسی تاثیر خوسرمایی بر تحمل به یخ زدگی در سه رقم نخود (.Cicer arietinum L)

در مطالعات به گزینی برای تحمل به درجه حرارت های یخ زدگی، لازم است تغییرات دمایی به تدریج روی گیاهان اعمال شود تا امکان فعال شدن مکانیسم های سازگاری و بروز اثر ژن های موثر فراهم شود. در این مطالعه به منظور تعیین نحوه اعمال این تغییرات در شرایط این ویترو در نخود، دو رقم ILC533 و ILC482 و یک توده بومی قزوین انتخاب و پس از کاشت در شرایط نسبتا استریل و تولید گیاهچه، ریز نمونه هایی بطول یک سانتی متر از گره های دوم و سوم این گیاهچه ها تهیه و با انتقال به محیط این ویترو گیاهچه های مناسب برای اعمال تیمارهای خوسرمایی فراهم شد. تیمارهای خوسرمایی شامل دو تیمار 10 و 20 روزه در دمای 4 درجه سانتی گراد بودند. سپس گیاهچه های خویافته و شاهد به مدت یک ساعت در هر یک از دماهای 0، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتی گراد قرار گرفته و بر اساس درصد خسارت، آزمون پروبیت انجام و دمای LT50 در هر تیمار مشخص شد. ارزیابی تحمل به یخ زدگی با توجه به نتایج LT50 نشان داد که تیمارهای خوسرمایی موجب افزایش تحمل به یخ زدگی شد و دوره خوسرمایی 20 روز در افزایش تحمل به یخ زدگی و زنده مانی گیاهچه ها تاثیر بهتری داشت. این افزایش در رقم ILC533 نمایان تر از دو رقم دیگر بود. همچنین پس از 20 روز خوسرمایی، ارقام متحمل و حساس بخوبی از هم تفکیک شدند. به نظر می رسد طول دوره خوسرمایی 20 روز در دمای 4 درجه سانتی گراد، مدت زمان مناسبی برای به گزینی ارقام نخود در شرایط این ویترو جهت جلوگیری از خسارت شدید سرما باشد و به این ترتیب بتوان با گزینش ارقام متحمل به یخ زدگی امکان کشت پاییزه نخود را فراهم کرد.