تجزیه ژنتیکی برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک در آفتابگردان با استفاده از طرح تلاقی لاین در تستر تحت شرایط تنش خشکی

تحقیق حاضر در دو آزمایش تنش و بدون تنش به صورت لاین x تستر در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، بخش دانه های روغنی در سال 1381 اجرا شد و هدف از آن ارزیابی تحمل به خشکی هیبریدهای آفتابگردان و والدین آنها بود. هر آزمایش از 36 تیمار شامل 3 لاین نرعقیم، 8 لاین برگرداننده باروری و 24 هیبرید حاصل از آنها و یک رقم آزاد گروه افشان (آرماویروسکی) تشکیل و در قالب طرح لاتیس ساده 6 6 در دو تکرار پیاده گردید. زمان اعمال تیمار تنش در مرحله 8-6 برگی بود و آبیاری کلیه کرت ها در آزمایش شاهد (بدون تنش) براساس 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و در آزمایش تنش براساس 180 میلی متر تبخیر انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس عملکرد، درصد روغن، ارتفاع گیاه، وزن خشک طبق و وزن خشک ساقه در هر دو شرایط محیطی نشان داد که بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد برای تمامی صفات وجود دارد. قابلیت ترکیب پذیری با استفاده از تجزیه لاین x تستر کمپتورن و سینگ و چوداری انجام گرفت. براساس معنی داری میانگین مربعات لاین، برای صفاتی نظیر درصد روغن، ارتفاع گیاه، وزن خشک ساقه و وزن خشک طبق مورد بررسی در آزمایش بدون تنش واریانس افزایشی معنی دار برآورد گردید، همچنین میانگین مربعات تستر برای صفات درصد روغن، وزن خشک ساقه و وزن خشک طبق در هیچکدام از دو آزمایش معنی دار نگردید و میانگین مربعات لاین x تستر فقط برای صفات وزن خشک ساقه و وزن خشک طبق در شرایط تنش معنی دار شد. سهم لاین ها در اکثر موارد برای صفاتی نظیر درصد روغن، وزن خشک طبق و وزن خشک ساقه در دو آزمایش بیشتر بود.