بررسی علل عدم تمایل به استفاده از روش های موثر پیشگیری از بارداری از دیدگاه زنان سن باروری تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهری دامغان در سال 1380

برنامه های تنظیم خانواده، با وجود گستردگی هنوز نتوانسته اند به هدف خود که جلوگیری از بارداری های ناخواسته است، دست یابند. علاوه بر شکست آن دسته از روش های پیشگیری از بارداری که بالقوه موثر هستند، استفاده از روش هایی که درصد شکست بالایی دارند، یکی از علل عمده ایجاد بارداری ناخواسته می باشند. در میان اینگونه روش های پیشگیری از بارداری، مقاربت منقطع مقام اول را دارا می باشد از عوارض این روش می توان ایجاد یک تجربه جنسی ناخوشایند، کاهش میل جنسی، عدم ارضای کامل جنسی، و... را نام برد. با توجه به اهمیت و عوارض این روش و پیامدهای آن یعنی بارداری ناخواسته، این پژوهش با هدف تعیین علل عدم تمایل به استفاده از روش های موثر پیشگیری از بارداری در زنانی که در شهر دامغان در سن باروری بودند و از روش مقاربت منقطع استفاده می کردند، به انجام رسید.
این پژوهش یک مطالعه کیفی می باشد که بر روی 36 نفر از زنان 49-15ساله تحت پوشش مراکز بهداشتی و درمانی شهری دامغان در زمستان سال 1380 به روش بحث گروهی انجام گرفت. نمونه های پژوهش، از میان زنان در سن باروری تحت پوشش این مراکز که روش تنظیم خانواده آنان، مقاربت منقطع بود، به طور تصادفی انتخاب گردیدند و برای شرکت در جلسه بحث گروهی دعوت شدند. افراد مورد مطالعه به 4 گروه تقسیم شدند که 2 گروه آنان از این روش تنظیم خانواده برای فاصله گذاری بین فرزندان خود استفاده می نمودند و 2 گروه دیگر علیرغم کامل شدن تعداد فرزندان خود، این روش را برگزیده بودند. جلسات بحث گروهی با حضور نمونه های پژوهش برگزار گردید و نظرات ابراز شده در پایان بر اساس اهداف طرح، طبقه بندی شده و مورد مقایسه قرار گرفت.
اکثریت افراد کلیه گروه ها، ”سلیقه و اعتقادات شخصی زوجین“و”توصیه دیگران“را از عوامل اصلی موثر بر انتخاب عنوان نمودند. در خصوص علل عدم انتخاب روش های مطمئن پیشگیری از بارداری، پاسخهای دو گروه اصلی مورد مطالعه، تفاوت قابل ملاحظه ای نداشت ولی بنظر می رسید برخی نکات مرتبط با روش های مطمئن، بیش از بقیه، دلیل عدم انتخاب آنها بود: مانند ترس از ایجاد چاقی و ناراحتی اعصاب با مصرف قرصهای پیشگیری از بارداری، ترس از ایجاد خونریزی و احتمال حاملگی ناخواسته با مصرف IUD، عدم تمایل مردان و ترس از حاملگی ناخواسته با مصرف کاندوم و یا گزینه عدم تمایل مردان در انتخاب روش وازکتومی. اکثریت افراد مورد مطالعه، روش مقاربت منقطع را بعنوان یک روش مطمئن در پیشگیری از بارداری قلمداد می نمودند و فقط نسبت به برخی عوارض طولانی مدت آن آگاهی داشتند.
این پژوهش، نیاز به افزایش آگاهی زوجین در خصوص مکانیسم عمل، عوارض، فواید و درصد شکست روش های مختلف پیشگیری از بارداری را مشخص ساخته و لزوم بررسی راه های افزایش مشارکت مردان در تنظیم خانواده و ایجاد اعتقاد به تصمیم گیری مشورتی در امر تنظیم خانواده توسط آنان را آشکار می نماید.