بررسی تاثیر معافیت موقت بر میزان بازگشت اهدا کننده خون

دلایل متعددی برای معافیت از اهدای خون وجود دارد. بعضی از علل از قبیل مصرف مواد مخدر تزریقی، داشتن رابطه جنسی با همجنس در مردان و نتایج آزمایش های مثبت و مشخص، باعث معافیت دایم اهدا کننده می شوند. اما اغلب معافیت ها دارای علل موقت و کوتاه مانند سرماخوردگی و گلودرد هستند. اهدا کنندگان دارای معافیت موقت و کوتاه بعد از بهبودی کامل، واجد شرایط برای اهدای خون می شوند و می توانند اقدام به اهدای خون نمایند. در مطالعه حاضر، تاثیر معافیت موقت برمیزان بازگشت داوطلبان اهدا کننده خون به مرکز انتقال خون اصفهان (پس از بهبودی کامل) و به دنبال آن حجم خون های اهدایی بررسی شده است.
مطالعه انجام شده از نوع کوهورت (Historical Cohort) بود. درفاصله بین اول دی ماه لغایت 29 اسفند 1378 با استفاده از ثبت رایانه، 804 نفر گروه مورد (معافیت موقت) با 295 نفر گروه کنترل (پذیرفته شده) به طور تصادفی که در همان تاریخ خون اهدا نموده بودند، انتخاب شدند. هم افراد با معافیت موقت و هم گروه کنترل برای میزان بازگشت به مرکز انتقال خون در مدت زمان 3 سال از اول فروردین ماه 1379 لغایت 29 اسفند ماه 1381 مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز آماری نتایج بین دو گروه براساس آزمون کای دو صورت گرفت.
فشار خون بالا یا پایین، مصرف دارو، عفونت های باکتریایی، زخم، دمل و سرماخوردگی از بیشترین علل مردودین موقت بودند. میزان بازگشت در طول 3 سال در گروه معاف شدگان موقت به علت سرماخوردگی 4/32%، درگروه مصرف دارو42%، درگروه فشارخون بالا 3/29% و درگروه معاف شدگان موقت به علت عفونت، دمل، زخم 3/37%، بود. به طور کلی اهدا کنندگان پذیرفته شده در طول 3 سال نسبت به اهدا کنندگان معاف شده موقت بیشتر جهت اهدای مجدد مراجعه نموده بودند. 6/36% میزان برگشت اهدا کنندگان پذیرفته شده در مقابل 8/34% اهدا کنندگان معاف شده موقت بود(P=0.57). همچنین اهدا کنندگان پذیرفته شده خون بیشتری را اهدا نموده بودند.
علی رغم این که معافیت های موقت دارای اثر منفی در میزان مراجعه مجدد اهدا کننده هستند ولی در مطالعه حاضر این نتیجه حاصل نشد، شاید علت آن آموزش لازم و کافی کادر پزشکان معاینه کننده و آگاهی آن ها در توجیه بوده اهدا کننده ای که دارای معافیت موقت می باشد، می تواند پس از بهبودی و رفع عامل مردودی مجددا جهت اهدای خون به مرکز خونگیری مراجعه نماید. بنابراین هدف مراکز انتقال خون باید علاوه بر جذب اهدا کنندگان، حفظ و نگهداری آن ها به عنوان اهدا کنندگان مستمر باشد.