توانمندسازی مردم در تعیین اولویت های پژوهشی منطقه پایگاه تحقیقات جمعیتی فرخشهر، استان چهارمحال و بختیاری

تعیین اولویت های پژوهشی فرآیندی مهم در مدیریت پژوهش ها در تمام حوزه ها بخصوص حوزه سلامت کشورها بشمار می رود که اهمیت آن بویژه در زمان تخصیص منابع محدود مالی و انسانی دو چندان می شود. فرآیند تعیین اولویت ها به تمامی کشورها در زمینه طرح ریزی برنامه های پژوهش در حوزه سلامت و بسیج و تخصیص منابع پژوهشی و همچنین تقویت ظرفیت پژوهشی بومی خود کمک خواهد کرد. گروه های ذینفعی که باید در فرآیند تعیین اولویت ها شرکت داده شوند علاوه برپژوهشگران شامل بهره گیرندگان بالقوه و مردمی می باشند که از نتایج پژوهش تاثیر خواهند پذیرفت. در این مطالعه توانمند سازی مردم در تعیین اولویت های مشکلات مردم فرخشهر در استان چهار محال و بختیاری به صورت مشارکتی مورد بررسی قرار گرفته است.

این پروژه یک تحقیق مشارکتی است که در آن مشکلات شناسایی شده با روش ارزیابی سریع (Rapid appraisal) در شهر فرخشهر، استان چهارمحال و بختیاری در سال 83 توسط تیم توسعه فرخشهر با مشارکت معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد مورد اولویت بندی قرار گرفتند پس از طبقه بندی اطلاعات بدست آمده از نیازسنجی با در نظر گرفتن عوامل محیطی، اقتصادی، اجتماعی، ساختار نهادها و موسسات منطقه و همچنین شناسایی عوامل کند کننده و مانع شونده و شرایط زندگی و معیشتی گروه های مختلف مردم و تعیین ارتباط آن با عوامل فوق الذکر مشکلات اولویت بندی و تجزیه و تحلیل شد. در فرآیند مشارکت جامعه، پرسنل ناظر و اجرائی ابتدا هدف از تعیین اولویت ها را برای عموم شرکت کنندگان شرح دادند و تمامی نکات مبهم را روشن ساختند فرآیند مشارکت بصورت تبادل فعال مشارکت یا مشاوره که از پیشنهادات و نظرات مردم در برنامه ریزی و تصمیم گیری استفاده شود دنبال شد و در آخر تصمیم گیری در مورد تعیین اولویت ها به مردم واگذار شد کل فرآیند با مشارکت فعال اعضای تیم توسعه فرخشهر و با نظارت محققین دانشگاه که به عنوان ناظر شرکت داشتند انجام گردید. ابزارهای اولویت بندی در گروه های ذینفع شامل: ماتریس دو بعدی، دیاگرام اولویت ها، جدول تجزیه و تحلیل مشکلات، دیاگرام ون گروه ها دینفع، ماتریس اختلاف و همکاری بین گروه های ذینفع بود.

در این مطالعه 40 مشکل مردم فرخشهر شناسایی و در 9 گروه طبقه بندی گردید: مشکلات سالمندان، فرهنگی هنری، عمرانی، ورزشی، زنان، بهداشت روان، جوانان، امنیت اجتماعی و مشکلات اشتغال طی فرآیند فوق 20 مشکل به عنوان اولویت های اول تا بیستم تعیین گردید. نهایتا با تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از ابزار های اولویت بندی، درک صحیحی از مشکلات حائز اولویت، فرصت ها، اقدامات صورت گرفته، راه حل ها و منابع بالقوه و بالفعل پیش رو برای حل مشکلات حاصل شد.

استفاده ابزار استاندارد ومشارکت مردمی در تعیین و اولویت بندی مشکلات و راه حل های مورد نظر از نکات ضروری در نظام پژوهشی می باشد که با توجه به محدودیت منایع مالی و انسانی استفاده از این روش یک روش مقرون به صرفه و کاربردی در تعیین اولویت های پژوهشی خواهد بود.