شناخت جامعه روستایی ایران از دیدگاه تامین اجتماعی

این مقاله، چکیده ای است از یک طرح پژوهشی که در آن سعی شده است ویژگی های جامعه روستایی ایران با تاکید بر ویژگی های جمعیت شناختی و اقتصادی موردمطالعه قرار گرفته و راهکارهای تعمیم خدمات تامین اجتماعی به آنها متناسب با ویژگی های شغلی و درآمدی ارائه شود. از همین رو، در بخش نخست، شماره و ترکیب سنی و جنسی جمعیت ساکن در مناطق روستایی با توجه به اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375 بررسی می شود. آنگاه، میانگین سنی جمعیت مناطق روستایی کشور، ارزیابی می گردد. در ادامه، مقوله اشتغال سرپرستان خانوار نیز مورد تبیین قرار می گیرد. بررسی ترکیب وضع شغلی شاغلان هر گروه فعالیتی، و طبقه بندی مشاغل روستایی از نظر تامین اجتماعی، بخش بعدی مقاله است. در این قسمت، تاکید می شود که با کسر شاغلان بخش دولتی و نیز شاغلان برخی گروه های فعالیتی (نظیر حمل و نقل) و نیز کسر کارکنان فامیلی بدون مزد و حقوق، جامعه هدف تامین اجتماعی روستاییان، معادل 3750 هزار شاغل است. ترکیب سنی شاغلان هریک از گروه های فعالیتی، به مثابه یکی از مهمترین شاخص های تاثیرگذار بر تامین اجتماعی روستاییان، وضع درآمد خانوارهای ساکن، وضعیت درآمد خانوارهای روستایی بر حسب منابع درآمدی، و توان پس انداز روستاییان، در ادامه پژوهش، به تفصیل تبیین می شوند. در ادامه، نظام تامین اجتماعی روستایی موردتحلیل قرار می گیرد. مقاله، مهمترین بحث در ضرورت تامین اجتماعی روستاییان را بحث عدالت اجتماعی معرفی و تصریح می کند: جامعه روستایی علیرغم این که سهم قابل توجهی از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است، از بسیاری از خدمات اجتماعی بی بهره است یا با مشکلات بسیار از آن برخوردار می شود. ساختار سنی جوان جمعیت مناطق روستایی کشور و تحولات آن افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ زاد و ولد) نیز موردتامل قرار گرفته و بر جدی گرفتن بحث تامین اجتماعی روستاییان تاکید شده است. کاهش بعد خانوار و به تبع آن، کاهش بار تکفل خانوارها افزایش سطح سواد، و موضوع سن بازنشستگی دیگر محورهای بحث شده هستند که در ارتباط با تامین اجتماعی روستایی در مقاله تاکید می شود که جامعه روستایی، تامین اجتماعی متناسب و مختص و سازگار با شرایط خود را می طلبد. این گونه، ضرورت تدوین نظام تامین اجتماعی روستاییان موردبحث قرار می گیرد و شرایط آن بیان می شود.