بررسی صفات زراعی ژنوتیپ های گلرنگ در دو رژیم رطوبتی در اصفهان

این تحقیق به منظور بررسی صفات زراعی ژنوتیپ های انتخابی گلرنگ در دو رژیم رطوبتی انجام شد. در این آزمایش 15ژنوتیپ گلرنگ که از توده های بومی انتخاب شده بودند همراه به دو واریته خارجی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و به طور جداگانه در دو رژیم رطوبتی مختلف شامل آبیاری بر اساس 50 و 85 درصد تخلیه رطوبت از خاک در مزرعه تحقیقیاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان از لحاظ صفات زراعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ ها از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی شامل تعداد روز تا مراحل شروع گلدهی، 50 درصد گلدهی، رسیدگی و همچنین ارتفاع بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن 100 دانه، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد در سطح در هر کدام از رژیم های رطوبتی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. تنش حاصل از رژیم آبیاری بر اساس 85 درصد تخلیه رطوبت از خاک تاثیر معنی داری بر تمامی صفات داشت به نحوی که به طور متوسط سبب کاهش عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در واحد سطح و دوره رسیدگی به ترتیب به میزان های 29.4، 20.6 و 3 درصد گردید. به طور متوسط ژنوتیپ ها در رژیم رطوبتی اول و دوم به ترتیب دارای عملکرد دانه در بوته برابر 30.71 و 21.69 گرم، عملکرد دانه در واحد سطح برابر 3452 و 2742 کیلوگرم در هکتار و دوره رسیدگی برابر 123.7 و 120 روز بودند. همچنین اثر متقابل ژنوتیپ و رژیم رطوبتی بجز برای صفات تعداد روز تا شروع گلدهی و 50 درصد گلدهی، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه در بوته، برای سایر صفات معنی داربود که نشان می دهد میزان واکنش ژنوتیپ های مختلف به تنش رطوبتی برای آن صفات متفاوت بوده است. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در رژیم رطوبتی اول بین 2004 تا 4174 کیلوگرم و در رژیم رطوبتی دوم بین 1438 تا 3458 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. وجود تنوع ژنتیکی برای عملکرد دانه در هر دو رژیم رطوبتی نشان می دهد که انتخاب برای بهبود عملکرد دانه در هر دو رژیم رطوبتی می تواند موثر باشد و می توان در شرایط دارای تنش رطوبتی نیز ارقام پر محصول تولید نمود. واریته مورد کشت در استان اصفهان (توده کوسه) در رژیم رطوبتی اول برابر 3525 و در رژیم رطوبتی دوم 2394 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه داشت، ولی ژنوتیپ های E2428، S3110 و A1 در هر دو رژیم رطوبتی دارای عملکرد دانه بالایی بودند و می توان از آنها در هر دو شرایط محیطی استفاده کرد.