تهیه مدل باروری در استان مازندران با روش آنالیز مسیری (Path Analysis)

این پژوهش مهمترین عوامل موثر و مرتبط بر باروری را که مختص کشور ما و استان مازندران است بررسی می نماید و لذا می توان از آن در برنامه ریزی های صحیح باروری بهره جست. داده های این مطالعه از طرح»بررسی عوامل موثر بر آهنگ و بازدهی باروری در استان مازندران در سال 79 به وسیله پرشسنامه ای مشتمل بر سه بخش (مشخصات دموگرافیک، اطلاعات باروری و بخش تنظیم خانواده) جمع آوری شده است، نوع مطالعه توصیفی – تحلیلی است و نمونه گیری به روش دو مرحله ای تصادفی انجام شده و با در نظر گرفتن این که بیشتر از15 درصد از خانوارها بیش از6 فرزند دارند با احتسابd=0.02 نمونه ای به حجم 1343 نفر وارد مطالعه شدند. از آنجا که تمرکز مطالعه بر زنان10-54 ساله ازدواج کرده همسردار می باشد، پس از کسر نمونه های غیر مرتبط1137 زن مورد بررسی قرار گرفتند. از بین عوامل موثر باروری، سن مادر، سواد مادر، تعداد سال های زناشویی، سن هنگام ازدواج مادر و سن اولین حاملگی انتخاب و به وسیله روش آنالیز مسیری اثر علتی (اثر مستقیم و غیر مستقیم) و اثرات غیر علتی محاسبه گردید. کلیه ضرایب اثر محاسبه شده از نظر آماری با صفر اختلاف معنی دار آماری داشته اند (P<0.01) نتیجه این که از بین متغیرهای مورد بررسی، به ترتیب تعداد سال های زناشویی و سن مادر دارای بیشترین ضریب اثر مستقیم مثبت (r=0.203. r=0.428) و سواد مادر دارای قویترین اثر مستقیم منفی (r=-0.182) بر باروری بوده اند. از بین عواملی که بر باروری اثر غیر مستقیم داشته اند سن مادر باr=427 علاوه بر اثر مستقیم، بیشترین اثر غیر مستقیم مثبت و سواد مادر با r=-0.153 قویترین اثر غیر مستقیم منفی را از طریق سایر متغیرهای مدل بر باروری اعمال می کنند. ضریب اثر مستقیم سواد مادر بر باروریr=-0.2 بوده و ضریب اثر علتی آنr=-0.335 محاسبه شده است که نسبت به سایر متغیرهای مدل قویترین اثر را بر کاهش باروری نشان می دهد و با نتایج مطالعات مشابه در خصوص عوامل موثر بر تمایل مادران به ادامه باروری هخوانی دارد. از آنجایی که کنترل باروری امری دشوار می باشد، با روش آنالیز مسیری می توان در صورتی که امکان کنترل همه متغیرها نباشد توجه بیشتر را بر روی متغیرهایی معطوف کرد که نسبت به سایر متغیرها بیشترین اثر را در باروری دارند و در این مطالعه سواد مادرو تعداد سال های زناشویی سهم بیشتری را در باروری و تغییرات آن به عهده داشته اند. با توجه به مقدار R2 در مرحله آخر (0.691)، مدل بدست آمده را می توان یک مدل نسبتا خوب در پیش بینی و کنترل باروری به حساب آورد.