تاثیر کود سبز یونجه یکساله و کود بیولوژیک بر عملکرد گندم دیم پائیزه در ایلام

به منظور بررسی تاثیر کود سبز حاصل از یونجه یکساله بر عملکرد گندم دیم پاییزه و مقایسه آن با اثر کود بیولوژیک ازتوباکتر و آزسپیریلیوم آزمایشی در سال های 1382 تا 1384 در ایستگاه تحقیقات دیم دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. در این تحقیق که با استفاده از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید، تناوب های زراعی، 1- یونجه یکساله Medicago polymorpha- گندم 2- یونجه یکساله Medicago scutellata- گندم 3- مخلوط در رقم یونجه اخیر- گندم 4- گندم + 70 کیلوگرم در هکتار نیتروژن (عرف منطقه) 5- آیش- گندم (بدون کود نیتروژن) 6- آیش- گندم + کود بیولوژیک و بدون کود نیتروژن 7- آیش- گندم + کود بیولوژیک + 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 8- آیش- گندم + کود بیولوژیک + 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، مورد مقایسه قرار گرفتند. تناوب های شماره 4 و 5 به عنوان شاهد انتخاب شدند. در سال دوم تناوب عملکرد دانه گندم در 8 تیمار در سه گروه قرار گرفتند. در گروه اول فقط تیمار گندم + کود بیولوژیک + 30 کیلوگرم نیتروژن، با عملکرد 1570 کیلوگرم در هکتار، در گروه دوم تیمارهای گندم (بدون کود نیتروژن) و گندم + کود بیولوژیک + 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، به ترتیب با 1343 و 1293 کیلوگرم در هکتار، و در گروه سوم تیمارهای شاهد گندم بدون کود نیتروژن و گندم + کود نیتروژن (عرف منطقه) به ترتیب با 912 و 858 کیلوگرم دانه در هکتار قرار داشتند. سایر تیمارها بین دو گروه دوم و سوم واقع شدند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که، استفاده از تناوب های شاهد بدلیل راندمان پایین و ایجاد خستگی در زمین مقرون به صرفه نیست. اما تناوب یونجه یکساله- گندم به دلیل اثرات مثبت یونجه بر خواص کیفی خاک احتمالا روند تولید در آن سیر صعودی خواهد داشت، بنابراین می تواند به عنوان یک تناوب مناسب توصیه شود. همچنین در صورت اعمال مدیریت علمی در حفظ و نگهداری رطوبت خاک و کنترل علف های هرز در سال آیش، با توجه به حفظ محیط زیست و توسعه کشاورزی پایدار می توان از تناوب آیش- گندم + کود بیولوژیک ازتوباکتین + 30 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژن به عنوان یک الگوی تناوبی قابل قبول استفاده نمود.