نقد روش شناسی تحقیقات تربیتی در ایران

هارگریوز در سال 1996 در سخنرانی خود کیفیت پژوهش های تربیتی را مورد انتقاد قرار داده و اظهار کرده است که این پژوهش ها با عمل آموزش و پرورش فاصله دارند و در نتیجه، تخصیص اعتبار به آن ها مقرون به صرفه نیست. این پژوهش با نظر به این اظهار نظر، به بررسی بخش کوچکی از پژوهش های تربیتی می پردازد تا با توسل به مدارک عینی بتوان درباره این انتقاد ها در ایران قضاوت کرد. این مقاله کانون توجه خود را بر پژوهش های تربیتی متمرکز می کند که مورد علاقه سیاست گذاران آموزش و پرورش است تا بدین وسیله تصویری کلی از وضعیت پژوهش ها از حیث روش عرضه کند. 23 گزارش پژوهشی از محدوده سازمان آموزش و پرورش استان خراسان برگزیده شدند تا معرف گزارش های موجود باشند. از تحلیل این گزارش ها نتایج زیر به دست آمده است: اغلب پژوهش ها به صورت کمی و روش توصیفی انجام شده اند. در این پژوهش ها نمونه گیری با تورش همراه بود و در هیچ مورد منطق زیربنایی تعیین حجم نموده و روش نمونه گیری تشریح نشده است. اعتبار ابزارها به دقت بیان نشده و ارتباط آن ها با مبانی نظری تحقیق نیز مشخص نگردیده است. با نظر به 23 گزارش پژوهشی تقریبا همه گزارش ها معیارهای روش شناسی را به نحو مطلوبی رعایت نکرده اند. نظر به این که تمامی گزارش ها در شورای تحقیقات بررسی شده اند، این سوال مطرح می شود که آیا فرایندهای موجود از دقت کافی برخوردارند و برای اصلاح آن ها چه باید کرد.