سنتز ترکیبات استروییدی، بخش (I): مشتقات جدید اتینیل استرادویل

استروژن ها دسته ای از هورمونهای جنسی زنانه، با ساختار استروئیدی هستند. تحقیقات نشان داده است که پایین بودن شیوع بیماری های قلبی- عروقی در زنانی که به سن یایسگی نرسیده اند، بخاطر اثر حفاظتی استروژن ها روی قلب و عروق است، ولی این ترکیبات دارای بعضی عوارض جانبی خطرناک و اثرات سرطانزایی می باشند.
به منظور بررسی نقش گروه های عاملی در ویژگی های دارویی و کاهش یا افزایش خاصیت هورمونی در ترکیبات استروییدی، سنتز مشتقات جدید استروییدی با اسکلت اصلی اتینیل استرادیولی که در موقعیت 2- اتینیل، گروه های عاملی مختلف نظیر کربوکسیلیک اسید، استر، آمید و نیتریل استخلاف شده باشند مورد نظر قرار گرفت.
برای رسیدن به ترکیبات هدف دو مسیر سنتزی مورد توجه قرار گرفت. در مسیر اول، طی یک سنتز چند مرحله ای، ابتدا از واکنش اتینیل استرادیول با گاز CO2 در حضور بوتیل لیتیم و در -15oC محصول کربوکسیلیک (R2=COOH) با راندمان 40% بدست آمد. سپس از واکنش اسید حاصله با اتانول مطلق در حضور کاتالیست اسیدی و دردمای رفلاکس، محصول استری (R2=COOEt) با راندمان 70% سنتز گردید. با عبور گاز آمونیاک از محلول استر در حلال اتانول مطلق در دمای رفلاکس محصول آمیدی مربوطه با راندمان 65% به دست آمد.
در مسیر دوم از واکنش اتیل پروپیولات با استرون محافظت شده، در حضور قلیاهای قوی (نظیر سدیم آمید، لیتیم آمید و بوتیل لیتیم) با تغییر شرایط دمایی، زمان و تغییر نسبتهای مولی واکنشگرها راندمان حداکثر 10% می باشد. در اجرای مسیر دوم روش مناسبی با راندمان کمی جهت تهیه 3- متوکسی استروژن بدست آمد. مشتق سیانو اتینیل استرادیول (R2=CN) در طی دو مرحله سنتز گردید. ابتدا از واکنش اتینیل استرادیول با بنزوییل کلرید مشتق 3 و 17- دی بنزوات به دست آمد سپس از واکنش این ترکیب حد واسط با سیانوژن برمید در حضور بوتیل لیتیم و در دمای پایین (-78oC) مشتق نیتریلی سنتز شد. پیشرفت کلیه واکنشها از طریق TLD در مخلوط حلالهای هگزان- اتیل استات و تولوئن- استون دنبال شد و ساختار مواد حد واسط و محصولات نهایی توسط FT-IR و 1H NMR مورد شناسایی قرار گرفت.