اثر یارانه کودشیمیایی بر مصرف غیر بهینه آن در تولید گندم

موضوع مورد بررسی مقاله حاضر، بهینه سازی مصرف نهاده کود شیمیایی در بخش کشاورزی است. از این رو، اثر یارانه کود شیمیایی بر مصرف غیربهینه محصول شاخصی چون گندم مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق توابع تولید گندم آبی در استان های کشور از مطالعاتی که قبلا انجام شده، مورد استفاده قرار گرفته و رابطه حداکثر سود از آن استخراج شده است. در مرحله بعد، با قرار دادن مقادیر عددی قیمت نهاده کود شیمیایی و محصول گندم در آن، سطح بهینه مصرف نهاده کود شیمیایی در تولید گندم در هر استان تعیین گردیده است. تابع تولید به کار گرفته شده، از نوع تابع چند جمله ای با ریشه دوم می باشد.
داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل مقادیر مصرفی انواع کود شیمیایی در هر هکتار گندم آبی و قیمت آن در استان های مختلف کشور در سه سال زراعی 1378-79، 1379-80 و 1380-81 می باشد که از آخرین اطلاعات منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی تهیه شده است.
قیمت محصول گندم نیز براساس قیمت خرید تضمینی دولت لحاظ گردیده است. بر اساس نتایج به دست آمده، مصرف غیربهینه کودهای شیمیایی در تولید گندم آبی کاملا مشهود است. مقایسه تولید و سود در حالت فعلی با حالت بهینه نشان می دهد که در صورت بازگشت به سطح بهینه، کشاورزان سود بیشتری کسب خواهند کرد و به طور متوسط، تولید نیز افزایش می یابد. لذا، چنین می توان نتیجه گیری نمود که پرداخت یارانه به کودهای شیمیایی باعث مصرف بی رویه آنها گردیده است. همچنین سیاست قیمت گذاری فعلی کود شیمیایی، که بر مبنای پرداخت یارانه مستقیم از طریق کود شیمیایی ارزان می باشد، ناکارا و لذا مستلزم بازنگری است.