عوامل مؤثر بر عملکرد مادران در استفاده از قطره آهن کمکی در کودکان شهر بیرجند

کم خونی ناشی از فقر آهن، شایعترین بیماری خونی و کمبود تغذیه ای در کودکان است؛ بنابراین در بسیاری از کشورها و از جمله در ایران برنامه های آهن یاری کودکان برای جلوگیری از آن اجرا می شود. مطالعه حاضر به منظور ارزشیابی عملکرد مادران در مورد استفاده از قطره آهن کمکی در کودکان و مشخص کردن عوامل موثر بر آن انجام شد. این مطالعه مقطعی در بهار سال 1384 بر روی مادران کودکان 24-30 ماهه تحت پوشش 9 مرکز بهداشتی- درمانی شهر بیرجند انجام شد. 292 مادر با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب و عملکرد آنها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری، در مورد زمان مناسب برای شروع و قطع قطره آهن و نحوه صحیح استفاده از آن مورد بررسی قرار گرفت؛ همچنین نقش یک سری عوامل روی عملکرد مادران ارزیابی گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری Chi-Square در سطح معنی داری a=0.05 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.
%97.6 از مادران استفاده از قطره آهن را در زمان مناسب (4-6 ماهگی) شروع و %23.3 قبل از موعد صحیح (24 ماهگی) قطع کرده بودند؛ شایعترین علت قطع قطره (%45.6) بروز عوارض گوارشی (استفراغ و اسهال) به دنبال مصرف قطره آهن بود. در مورد رعایت مراقبتهای لازم هنگام مصرف قطره آهن، عملکرد %28.8 از مادران خوب، %58.6 متوسط و %12.7 ضعیف بود. بین عملکرد مادران و سطح سواد آنها رابطه معنی داری وجود داشت (P=0.01). اختلاف معنی داری در سطح عملکرد مادران با آموزش دیدن و یا ندیدن در مراکز بهداشت، رتبه تولد، جنس کودک، سن مادر و شاغل یا خانه دار بودن مادر وجود نداشت.
ارتقای سطح سواد مادران منطقه مورد مطالعه، برگزاری کلاسهای آموزشی ویژه جهت مادران کم سواد و همچنین مروری روی برنامه های آموزشی مراکز بهداشت در رابطه با قطره آهن کمکی ضروری به نظر می رسد.