بررسی وضعیت بهداشت محیط، ایمنی و ارگونومی مدارس ابتدایی استان مرکزی در سال تحصیلی 83 - 1382

دنیای یک کودک را خانه، مدرسه و جامعه پیرامون آن تشکیل می دهد. این مکان ها باید از نظر وضعیت ایمنی و بهداشتی مناسب باشند. تجارب گذشته نشان می دهد که این مکان ها سهم عمده ای در وقوع حوادث و بروز بیماری ها در کشورهای در حال توسعه دارند. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت بهداشت محیط، ایمنی و ارگونومی در مدارس ابتدایی استان مرکزی انجام گرفته است.
در این مطالعه توصیفی که به صورت مقطعی در سال 83-1382 انجام گرفت، جامعه پژوهش را کلیه مدارس ابتدایی (به غیر از مدارس استثنایی) استان مرکزی تشکیل داد. نمونه پژوهش 210 مدرسه بود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها از چک لیست مشاهده که بر اساس آیین نامه بهداشت مدارس و ضوابط سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور تنظیم شده بود، استفاده شد.
از نظر وضعیت بهداشت محیط 21.2 و از نظر ایمنی 18.1 درصد مدارس مورد بررسی در شرایط مطلوب بودند. در هر دو مورد تفاوت معنی داری بین مدارس شهری و روستایی و همچنین مدارس دخترانه، پسرانه و مختلط دیده شد به نحوی که به مدارس شهری نسبت به روستایی و مدارس دخترانه نسبت به مدارس مختلط و پسرانه امتیاز بیشتری تعلق گرفت. وضعیت بهداشت محیط و ایمنی بر حسب قدمت مدرسه تفاوت معنی داری را نشان نداد. از نظر رعایت اصول ارگونومی 25.6 درصد مدارس مورد بررسی در شرایط مناسب بودند و بین مدارس شهری و روستایی تفاوت معنی داری دیده شد. ولی این تفاوت در مدارس دخترانه، پسرانه و مختلط و همچنین بر حسب قدمت مدرسه معنی دار نبود.
بر مبنای نتایج پژوهش وضعیت بهداشت محیط، ایمنی و ارگونومی در مدارس ابتدایی با معیارهای بهداشت مدارس و ضوابط سازمان نوسازی فاصله دارد و از شرایط مطلوب برخوردار نیست. در این مورد نحوه نظارت بر بهداشت مدارس، نقص در طراحی، ساخت و نگهداری مدارس، تغییر کاربری مدارس، کمبود بودجه و فرهنگ ایمنی موثر هستند.. به نظر می رسد ایجاد هماهنگی بیشتر بین دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و سازمان آموزش و پرورش استان در مورد اجرای کامل آیین نامه بهداشت مدارس، بازنگری در طراحی، ساخت و تجهیز مدارس، آموزش مربیان بهداشت و مدیران مدرسه، ارتقای فرهنگ ایمنی و بهداشت و افزایش بودجه مدارس می تواند در بهبود وضعیت بهداشت محیط، ایمنی و ارگونومی مدارس موثر باشد.