منشاء غلظت بالای فلوئوراید در آب های زیرزمینی گدازه هیا بازالتی دشت های بازرگان- پاکدشت و تاثیر نامطلوب آن بر سلامتی اهالی منطقه

گدازه های بازالتی منطقه ماکو از گسترده ترین بازالت های کواترنری منطقه شمال غرب ایران است که توسط جریان گدازه های بازالتی مربوط به جدیدترین مرحله آتشفشانی کوه های آرارات تشکیل یافته است. مهم ترین بخش این گدازه ها از دامنه های شرقی و جنوبی آرارات وارد بستر رودخانه ساری سو شده و به دشت بازرگان رسیده است، که بعد از پوشانیدن قسمت عمده ای از این دشت، مسیر خود را تغییر داده و از طریق دره غرب شهرستان ماکو وارد مسیر رودخانه زنگمار شده و از طریق این رودخانه وارد دشت پلدشت گردیده است. این سنگ های سخت غیر کربناته در اکثر مناطق دشت روی آبرفت مسیل ها و رودخانه های قدیمی را پوشانیده و با همدیگر آبخوان خوبی را تشکیل داده اند. غلظت فلوئوراید اندازه گیری شده در آب این آبخوان بیش از حد مجاز جهانی (1.5 میلی گرم بر لیتر) می باشد. تمامی اهالی روستاها و شهرهایی که آب آشامیدنی آنها فقط از چشمه ها و چاه های بازالتی منطقه تامین می شود به بیماری فلوئورسیس دندان و احتمالا به فلوئورسیس اسکلتی مبتلا هستند. در این تحقیق جهت تعیین منشا فلوئوراید بالا در آب زیرزمینی مناطق بازالتی علاوه بر تهیه 11 عدد مقطع نازک از گدازه های بازالتی منطقه و مطالعه میکروسکوپی آنها، در سه نوبت نمونه های آب از چشمه های بازالتی و از رودخانه ها (در محل ورود به منطقه) تهیه و مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفته اند. از بررسی این آنالیزهای شیمیایی و پتروگرافی مقاطع نازک بازالت ها چنین نتیجه گیری می شود که فلوئوراید با غلظت بالا از طریق مسیر رودخانه ساری سو از خاک ترکیه وارد منابع آب منطقه می شود.