میزان غلظت ذرات و بخارات جیوه فلزی در هوای عمومی واحد کلر آلکالی یکی از مجتمع های پتروشیمی ایران (1384)

تولید گاز کلر با استفاده از سلول های الکترولیز حاوی جیوه (روش کلرآلکالی) یکی از پرکاربردترین روش های تولید کلر است. به دلیل نشت جیوه از سلول ها و تبخیر آن، کارگران در معرض بخارات این عنصر قرار می گیرند. با توجه به سمیت جیوه برای انسان، اندازه گیری مقدار غلظت این فلز در هوا اهمیت بسیاری دارد. این مطالعه با هدف اندازه گیری مقدار غلظت جیوه در هوای عمومی واحد کلرآلکالی یکی از مجتمع های پتروشیمی صورت پذیرفت.
این تحقیق یک مطالعه توصیفی - مقطعی است. نمونه برداری از هوا مطابق روش OSHA ID 140 انجام گرفت. در این روش از لوله های جاذب حاوی هیدرار (شماره 226-17-1A) به منظور جذب بخارات جیوه هوا استفاده گردید. مطابق این روش، از یک پیش فیلتر (استر سلولز با پورسایزmm 0.8) برای اندازه گیری ذرات استفاده گردید و فیلتر مطابق روش OSHA ID 145 تجزیه شد. محل های نمونه برداری نیز شامل واحد تعمیرات، اتاق کنترل، طبقه بالا و پایین سلول ها بودند که به ترتیب 8، 8، 12 و 12 نمونه از آن ها تهیه شد. بعد از آماده سازی نمونه ها مطابق روش های مذکور با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر جذب بخار سرد مدل UNICAM 929 و در طول موج 253.7 نانومتر قرائت گردید.
بعد از تجزیه نمونه ها، مقدار غلظت ذرات جیوه در نقاط مذکور به ترتیب. 0.23 2.45±، 0.93 9.94±، 2.34±27.08 و1.01±18.74 میکروگرم بر مترمکعب و مقدار غلظت بخارات به ترتیب 3.65± 46.68، 4.11±56.35، 2.81±81.26 و4.32±168.70 میکروگرم بر مترمکعب به دست آمد. چون کارگران در معرض هر دو نوع جیوه هستند، غلظت کل جیوه ارزیابی شد که برای واحدهای مذکور به ترتیب 3.88± 49.14، 5.03±66.30، 5.03±108.35 و5.30±187.45 میکروگرم بر مترمکعب به دست آمد.
بحث: از مقایسه مقادیر غلظت جیوه کل واحدها با مقدار حد مجاز سازمان NIOSH ((TWA= 50mg/m3 نتیجه می شود که غلظت جیوه در کلیه واحدها بجز واحد تعمیرات، از حد مجاز بالاتر است.