نتایج آزمایش پوستی توبرکولین در کارکنان بیمارستان امام خمینی (ره) کرمانشاه (1383)

از آنجا که کارکنان مراکز آموزشی درمانی به واسطه فعالیت های شغلی در معرض ابتلا به بیماری سل هستند، تمامی دانشگاه های معتبر دنیا برنامه هایی را برای جلوگیری از ابتلای این افراد به بیماری سل تدارک دیده اند. این مطالعه به منظور تعیین وضعیت عفونت سلی، با استفاده از آزمایش PPD در کارکنان مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) کرمانشاه طراحی شد.
این مطالعه از نوع توصیفی - مقطعی است که در روی کارکنان مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) کرمانشاه طی نیمه اول سال 1383 انجام شده است. نمونه گیری با روش در دسترس و آسان صورت گرفت؛ به طوری که برای 318 نفر از کارکنان آزمون توبرکولین انجام شد. برای افراد نتیجه آزمایش منفی، 10 روز بعد PPD مجدد انجام شد. در نهایت از آزمون های آماری مجذور کای و دقیق فیشر برای تحلیل داده ها استفاده شد.
تعداد 318 نفر، 130 نفر (41 %) زن و بقیه مرد بودند. مجموعا 163 نفر (51.3%) PPD مثبت بودند که از این تعداد 161 نفر درنوبت اول و 2 نفر در نوبت دوم واکنش مثبت نشان دادند. واکنش توبرکولین تاخیری (مثبت شدن آزمایش در قرائت روز ششم) در هیچ موردی مشاهده نگردید و فراوانی پدیده بوستر 2.3 درصد بود. بیشترین میزان PPD مثبت در شاغلین واحد آزمایشگاه با 66.7 درصد و کمترین میزان آزمایش مثبت (28.6%) در شاغلین بخش اورژانس مشاهده گردید. بین سن و نیز مدت زمان اشتغال به کار و مثبت شدن آزمایش PPD رابطه آماری معناداری مشاهده گردید (0.001 P<). همچنین زنان به طور معناداری کمتر از مردان PPD مثبت داشتند (0.004 P<). بین سابقه واکسیناسیون BCG و مثبت شدن آزمایش PPD حتی با اندوراسیون کمتر از 5mm از نظر آماری ارتباط معناداری وجودنداشت.
بحث: در این مطالعه افزایش سنوات خدمت با مثبت شدن آزمایش PPD رابطه آماری معناداری داشت؛ لذا به نظر می رسد با تشکیل پرونده های بهداشتی و انجام دادن دوره ای آزمایش PPD می توان نسبت به شناسایی زودرس عفونت سلی و استفاده از پروفیلاکسی موثر پس از تماس اقدام نمود و به این ترتیب از ابتلا به بیماری سل در کارکنان بهداشتی - درمانی جلوگیری کرد. اگرچه در مطالعه حاضر مثبت شدن آزمایش PPD در نوبت دوم (اثر بوستر) پدیده شایعی نبود، اما از آنجا که نتیجه نهایی آزمایش PPD در پی گیری های بعدی و تصمیم گیری برای کموپروفیلاکسی اهمیت ویژه ای دارد، انجام دادن آزمایش PPD دوم در صورت منفی بودن آزمایش اول در ابتدای تشکیل پرونده های بهداشتی لازم به نظر می رسد. با توجه به اینکه بین واکسیناسیون BCG و مثبت شدن آزمایشPPD رابطه آماری معناداری وجود نداشت، می توان چنین نتیجه گیری کرد که احتمال سابقه این واکسیناسیون محدودیتی در تفسیر آزمایش PPD ایجاد نمی کند.