مرثیه ای دلکش به زبان پهلوی اشکانی ترفانی

آثار مربوط به دین مانی از واحه ی ترفان به دست آمده اند؛ این آثار به خط مانوی نوشته شده اند. زبانی را که در نوشته های مانویان به کار رفته، فارسی میانه ی ترفانی یا فارسی میانه ی مانوی نامیده اند.
آثار مانویان به فارسی میانه و پهلوی اشکانی، قطعه قطعه هستند و آثار مانوی، از نظر محتوا به چهار دسته تقسیم می شوند: 1. آثاری که از آفرینش گفت وگو می کنند، 2. نامه ها، 3. شعرهایی که در ستایش خدا، ایزدان، مانی و بزرگان دین مانی سروده شده اند، 4. دعاها و اندرزها. اشعار مانوی با شعرهای فارسی دو تفاوت کاملا ظاهری دارد و شباهت های بسیار ژرف و ریشه ای. تفاوت، یکی در وزن است و دیگری در قافیه. وزن این اشعار عروضی نیست و قافیه به معنی عرفی آن که می شناسیم، مطلقا دیده نمی شود.
وزن این اشعار هجایی است و در این نوع وزن، تنها، تعداد هجاهای هر مصراع معتبر است، نه بلندی و کوتاهی و نیز طرز قرار گرفتن و نظم خاص آن ها.
در نوع شعر آنچه مطرح است، آهنگ است.
شاعران مانوی، شعرهای خود را در جمله های کوتاه می سروده اند و به تساوی هجاها و یا تساوی تکیه های مصراع ها توجهی نداشته اند. شمار هجاهای مصراع های یک قطعه از شعرهای مانویان هیچ گاه یکی نیست.
سرودهای مانوی از نظر صورت و شکل به سه گروه تقسیم می شوند:الف: سرودهای بلند که از بخش های جداگانه ای به نام handām (= اندام، عضو) تشکیل شده است.
ب: سرودهای بلندستایشی (= مدیحه) که در فارسی میانه āfurišn و در پهلوی اشکانی āfrīwan نامیده می شوند.
ج: سرودهای کوتاه که اغلب، ولی نه همیشه، ابجدی هستند و در فارسی میانه «mahr» و در پهلوی اشکانی «bāšāh» نام دارند.